W Polsce diagnozę rak szyjki macicy słyszy rocznie ponad 3000 kobiet. Jak podkreślają eksperci – warto poddawać się badaniom profilaktycznym, wśród których bardzo ważne jest badanie cytologiczne szyjki macicy. Regularne badania oraz szczepienia przeciw HPV mogą uchronić kobiety przed zachorowaniem na groźną chorobę, jaką jest rak szyjki macicy.

Jak zakażenie wirusem HPV przekłada się na zagrożenie zachorowaniem na raka szyjki macicy?

Wirus brodawczaka ludzkiego zwany HPV to wirus onkogenny – oznacza to, że zakażenie tym wirusem może powodować występowanie stanów przedrakowych, a w konsekwencji rozwoju chorób nowotworowych, najczęściej raka szyjki macicy, ale także sromu, pochwy, odbytu czy prącia oraz okolic głowy i szyi. Do tej pory zidentyfikowanych zostało niemal 200 różnych typów wirusa HPV. Około 40 z nich odpowiedzialnych jest za powstawanie infekcji urogenitalnych zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Niestety część genotypów wirusa o tzw. wysokim potencjale onkogennym może prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy. Dane epidemiologiczne wskazują, że w Polsce aż 90 proc. zachorowań na raka szyjki macicy jest spowodowane zakażeniem wirusem HPV. Inne czynniki, które sprzyjają zachorowaniu na ten nowotwór to m.in. uwarunkowania genetyczne kobiety oraz palenie tytoniu. Wirus HPV przenosi się drogą płciową, stąd wczesne rozpoczęcie życia seksualnego czy duża liczba partnerów seksualnych zwiększają ryzyko zachorowania na ten nowotwór.

W jaki sposób można zdiagnozować zakażenie wirusem HPV? Kto i kiedy powinien wykonać test w kierunku zakażenia HPV?

Dane epidemiologiczne wskazują, że nawet 75 proc. aktywnych seksualnie osób na pewnym etapie swojego życia ulegnie zakażeniu wirusem HPV. Najczęściej do takiego zakażenia dochodzi u osób rozpoczynających życie seksualne. Zakażenie wirusem HPV można zdiagnozować wykonując dedykowany temu test, który jest uzupełnieniem dla cytologii płynnej LBC. Kandydatką do wykonania testu w kierunku HPV jest każda kobieta, ale wykonanie takiego testu jest szczególnie zalecane u kobiet po 30 r.ż., które otrzymały nieprawidłowy wynik badania cytologicznego. Ponadto testy w kierunku HPV powinno się wykonywać w grupie pacjentek, które były leczone z powodu zmian dysplastycznych szyjki macicy lub w przeszłości miały w wywiadzie nieprawidłowe wyniki badania cytologicznego i ujemny wynik badania kolposkopowego czy biopsji celowanej. Test HPV robi się u nich w celu oceny prawdopodobieństwa regresji lub nawrotu choroby.  Należy pamiętać, że zmiany przedrakowe szyjki macicy, czy wczesna postać nowotworu, nie dają żadnych niepokojących objawów. Dlatego tylko regularna ocena cytologiczna i wykonywanie testów w kierunku HPV pozwala na wykrycie problemu na odpowiednio wczesnym etapie rozwoju, który umożliwia wdrożenie skutecznego leczenia.

Czym jest cytologia płynna LBC?

Obecnie dostępne są dwa rodzaje badań cytologicznych – cytologia konwencjonalna (standardowa) oraz cytologia płynna (jednowarstwowa) LBC. Cytologia płynna jest dokładniejsza i bardziej czuła niż cytologia konwencjonalna. Poprzez inny sposób pobrania wymazu uzyskuje się większą liczbę komórek do badania. Poprawia to jakość materiału cytologicznego poddawanego badaniu, ponadto zwiększa wykrywalność zmian dysplastycznych uważanych za stan przedrakowy. Uzupełnieniem cytologii płynnej jest wspomniany wcześniej przesiewowy test w kierunku zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego.

Czy możliwe jest zapobiegania zakażeniom wirusem HPV?

Tak, ale tę najskuteczniejszą metodę zapobiegania zakażeniom wirusem HPV można zastosować tylko u osób, u których nie doszło jeszcze do inicjacji seksualnej. Mowa oczywiście o szczepieniach przeciwko HPV, które od 1 czerwca mają być w Polsce refundowane dla dziewczynek i chłopców w wieku 12 i 13 lat. Inne metody zapobiegania zakażeniom to stosowanie prezerwatyw, ograniczenie ryzykownych zachowań seksualnych, opóźnienie inicjacji seksualnej i ograniczenie liczby partnerów. Szczepienia nie chronią przed wszystkimi odmianami wirusa HPV. Stąd tak ważne, abyśmy pamiętali o profilaktyce wtórnej – regularnym badaniom. Regularne badania cytologiczne powinna wykonywać każda kobieta od momentu rozpoczęcia aktywności seksualnej lub po ukończeniu 18. roku życia. Kobiety z grupy podwyższonego ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy powinny wykonywać to badanie raz w roku. Kobiety, u których dotychczas obraz cytologiczny był prawidłowy, a pozostają one w stałym związku, powinny wykonywać badanie nie rzadziej niż raz na trzy lata. Jedynie po 60. roku życia, w przypadku kobiet, u których dotychczasowe wyniki były ujemne, możliwe jest stopniowe wydłużanie okresu pomiędzy badaniami, aż do całkowitego zaniechania badania.

POPRZEDNI