Niepłodność może mieć różne przyczyny. Ich poznanie jest podstawą do zastosowania optymalnego, zindywidualizowanego leczenia. Pozwalają na to m.in. badania hormonalne, które powinny wykonać wszystkie kobiety mające problem z zajściem w ciążę.

Według danych Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE), problem niepłodności dotyczy od 10 proc. do 16 proc. osób w wieku rozrodczym. W Polsce zmaga się z nim ponad 1 mln par. Części z nich mogą towarzyszyć takie emocje, jak wstyd, a nawet poczucie winy. W przełamaniu wstydu i pozbyciu się poczucia winy może pomóc zwiększenie świadomości na temat przyczyn niepłodności. W tym celu warto wykonać odpowiednie badania.

U kobiet w diagnostyce niepłodności przeprowadza się badanie podmiotowe (wywiad lekarski), przedmiotowe wraz z badaniem ginekologicznym, a także wybrane badania obrazowe i hormonalne. Te ostatnie pozwalają na sprawdzenie, czy stężenia hormonów, które wpływają na pracę jajników i owulację, a także odpowiadają za zagnieżdżenie się zarodka w macicy i podtrzymanie ciąży, są w normie.

Diagnostyka niepłodności u kobiet – jakie badania hormonalne wykonać?

• FSH – hormon folikulotropowy – odpowiada za dojrzewanie pęcherzyka Graafa (z którego później zostaje uwolniona komórka jajowa gotowa do zapłodnienia) i stymuluje wydzielanie estrogenów – hormonów płciowych kluczowych dla kobiecej płodności.
• LH – hormon luteinizujący – doprowadza pęknięcia pęcherzyka Graafa i uwolnienia komórki jajowej gotowej do zapłodnienia, czyli jajeczkowania. Ponadto pobudza syntezę progesteronu.
• progesteron – umożliwia zagnieżdżenie się zarodka w błonie śluzowej macicy i podtrzymanie ciąży.
• estradiol (aktywny biologicznie estrogen) – reguluje cykl menstruacyjny, wpływa na prawidłowy rozrost błony śluzowej macicy.
• testosteron – ten główny męski hormon płciowy występuje także u kobiet, choć w o wiele niższych stężeniach. Jego prawidłowy poziom zapewnia właściwe funkcjonowanie jajników. Ich optymalna praca zależy m.in. od równowagi między poziomem testosteronu a ilością wspominanego estradiolu.
• prolaktyna – w czasie ciąży stymuluje rozwój gruczołów mlekowych, a po porodzie pobudza laktację. Wpływa też na czynność jajników.
• SHBG – to globulina wiążąca hormony płciowe (sex hormone binding globulin) – testosteron (u mężczyzn) i estradiol (u kobiet). Jest odpowiedzialna za ich transport w organizmie.
• AMH – hormon antymullerowski – pozwala na ocenę rezerwy jajnikowej, czyli zapasu komórek jajowych, które posiada kobieta, a tym samym na określenie szans na ciążę. Jest bardzo przydatne w diagnostyce zaburzeń, takich jak zespół policystycznych jajników (PCOS), czy też przedwczesne wygasanie czynności jajników.
• DHEA-S – siarczan dehydroepiandrosteronu – odgrywa ważną rolę w procesie produkcji estrogenów u kobiet i androgenów u mężczyzn. Oznaczenie stężenia DHEA-S należy wykonywać razem z badaniem tych hormonów. Nieprawidłowe wyniki mogą wskazywać na choroby nadnerczy.

Warto sprawdzić hormony tarczycy i przeciwciała

Kobietom mającym problem z zajściem w ciążę zaleca się także sprawdzenie czy poziom hormonów tarczycy jest w normie, gdyż wpływają one m.in. na czynność wydzielniczą jajników. Zarówno nadmiar, jak i niedobór hormonów tarczycy powoduje zaburzenia cyklu miesiączkowego kobiet. Są one także odpowiedzialne za rozwój zarodka i prawidłowy przebieg ciąży:

• TSH – tyreotropina – oznaczenie tego hormonu wykonuje się w celu oceny funkcji tarczycy, by wykluczyć nadczynność lub niedoczynność tarczycy.
• FT3 – trijodotyronina – i FT4 – tyroksyna – badanie tych hormonów często wykonuje się jako uzupełniające, gdy wartości TSH są nieprawidłowe.
• Anty-TPO – w związku z tym, że badanie to polega na oznaczeniu specyficznych przeciwciał – autoimmunoglobulin skierowanych przeciwko peroksydazie tarczycowej – pozwala ono na wykrycie chorób autoimmunologicznych tarczycy, takich jak Hashimoto czy choroba Gravesa-Basedowa.
• Anty-TG – z kolei to badanie polega na oznaczeniu przeciwciał skierowanych przeciwko tyreoglobulinie i jego nieprawidłowy wynik również może świadczyć o chorobach autoimmunologicznych tarczycy.

Należy pamiętać, że diagnostyka niepłodności zawsze powinna dotyczyć obojga partnerów. U mężczyzn także obejmuje ona m.in. badania hormonalne (oznaczenie stężenia gonadotropin – LH, FSH, a także estradiolu, prolaktyny i testosteronu).

POPRZEDNI