Systemy ciągłego monitorowania glikemii pozwalają pacjentowi z cukrzycą na zrozumienie swojej choroby, a tym samym na prawidłową samokontrolę, która odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia. Zwiększają przy tym poczucie bezpieczeństwa pacjenta.

Jakie są podstawowe typy cukrzycy? Co diagnoza każdego z nich oznacza dla pacjenta?

Cukrzyca typu 1 występuje najczęściej u dzieci oraz młodych dorosłych, choć może rozwinąć się także u osób starszych, i dotyczy 10 proc. chorych na cukrzycę. Głównym problemem jest cukrzyca typu 2, która stanowi 80 proc. wszystkich przypadków tej choroby. Rzadziej występuje cukrzyca typu 3, nazywana wtórną, gdyż jej przyczyną są inne choroby bądź stany, np. wycięcie trzustki, czy choroby endokrynologiczne. Wyróżnia się również cukrzycę ciążową, która pojawia się po raz pierwszy w czasie ciąży i zwykle ustępuje po jej rozwiązaniu. Jednak u kobiet, które przebyły cukrzycę ciążową, występuje zwiększone ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 w przyszłości.

Dynamika zmian glikemii w ciągu doby jest generowana przez wiele czynników. Które z nich są kluczowe dla utrzymywania glikemii w zakresie docelowym?

Przede wszystkim prawidłowa dieta, dlatego należy ograniczyć spożycie węglowodanów prostych, które mogą powodować wzrost glikemii, oraz unikać alkoholu, który z kolei może przyczynić się do obniżenia poziomu cukru we krwi. Innym kluczowym czynnikiem jest regularna aktywność fizyczna.

Jakie nowoczesne technologie są obecnie stosowane w terapii cukrzycy i co zmieniają w leczeniu tej choroby?

W cukrzycy typu 1 są to pompy insulinowe zintegrowane z systemem ciągłego monitorowania glikemii, czyli system hybrydowej pętli zamkniętej. W cukrzycy typu 2 są to systemy ciągłego monitorowania glikemii. Możliwość ciągłego monitorowania poziomu cukru we krwi można uznać za swego rodzaju „lekarstwo” u wszystkich pacjentów z cukrzycą typu 2, niezależnie od sposobu leczenia (tabletkami, czy insuliną), ponieważ u wszystkich pacjentów, którzy zaczynają korzystać z tych systemów dochodzi do poprawy wyrównania metabolicznego cukrzycy.

Wprowadzenie systemów ciągłego monitorowania glikemii to przełom w terapii cukrzycy. Jakie jeszcze korzyści z ich stosowania odnosi chory?

Brak konieczności uporczywego, bolesnego nakłuwania sprawia, że znacznie poprawia się jakość życia pacjenta. Zmniejsza się również ryzyko hiper- i, co bardzo ważne, hipoglikemii, ponieważ systemy ciągłego monitorowania glikemii pozwalają choremu szybciej zareagować na spadki bądź wzrosty poziomu cukru we krwi, dzięki czemu czują się oni bardziej bezpieczni. Stanowią też doskonałe narzędzie edukacyjne dla pacjenta, dzięki któremu mogą oni poznać wpływ poszczególnych pokarmów na poziom glikemii. Ten rodzaj edukacji jest uzupełnieniem dla edukacji prowadzonej przez profesjonalnego edukatora czy dietetyka, bo obserwacje reakcji z własnego organizmu, które zauważy pacjent, na pewno zostaną przez niego zapamiętane, przeanalizowane a następnie podejmie on możliwe działania prowadzące do utrzymania stężenia glukozy w zakresie docelowym. Rzeczywiście  wiedza o tym, co się dzieje w organizmie, sprawia, że pacjent bardziej przestrzega zaleceń. Sensor pozwala także na monitorowanie wartości glikemii podczas aktywności fizycznej, która przyczynia się do obniżenia poziomu cukru we krwi. Uzmysławia to pacjentowi jej pozytywny wpływ na zdrowie i może go skłaniać do regularnego wysiłku.

Korzyści odczuwa także płatnik – podczas ostatniego Kongresu Europejskiego Stowarzyszenia Badań nad Cukrzycą przedstawiono dane, z których jasno wynika, że dzięki ciągłemu monitorowaniu glikemii u wszystkich pacjentów z cukrzycą typu 2 zmniejsza się ilość hospitalizacji związanych z chorobą.

W związku z powyższym, system ciągłego monitorowania glikemii daje korzyści na każdym polu. Gdy pacjent zacznie go stosować, to z niego nie rezygnuje. Ja również nie potrafię już chyba bez sensorów leczyć cukrzycy.

Czy spotyka Pan w swojej praktyce pacjentów, którzy nadal mają obawy przed ich stosowaniem? Z czego one wynikają?

Tak, ale są to pojedynczy pacjenci, którzy zwykle obawiają się nowoczesnych technologii. Pewną rolę odgrywają także przyzwyczajenia pacjentów. Gdybym miał ich przekonać do używania tych systemów, to przytoczyłbym powyższe argumenty, czyli poprawę jakości życia, zmniejszenie ryzyka hiper- a przede wszystkim hipoglikemii oraz pełny wgląd w to, jak kształtują się glikemie po posiłkach.

Jaka grupa pacjentów może korzystać z refundowanych sensorów do ciągłego monitorowania glikemii i kto może wystawić na nie zlecenie pacjentowi?

Są to przede wszystkim osoby z cukrzycą typu 1 lub typu 3, dzieci i młodzież od 4. do 18. roku życia, dorośli pacjenci z cukrzycą  typu 2 wymagający co najmniej 3 wstrzyknięć insuliny na dobę, a więc będący na intensywnej insulinoterapii. Na refundację mogą liczyć także m.in. kobiety w okresie ciąży i połogu chore na cukrzycę – niezależnie od tego, czy są leczone tabletkami, czy insuliną, oraz osoby niewidome lub niedowidzące chorujące na cukrzycę i przyjmujące insulinę (posiadające orzeczenie o niepełnosprawności w znacznym stopniu ze względu na stan wzroku).

Zlecenie na sensory może wystawić szereg specjalistów, nie tylko diabetolog, lecz także np. ginekolog i położnik, czy endokrynolog, kardiolog, okulista a także specjalista medycyny rodzinnej, który bardzo często jest lekarzem pierwszego kontaktu dla pacjenta.

Jakie są obecnie rekomendacje dla osób, które nie spełniają kryteriów refundacyjnych?

Cukrzyca to choroba, która wymaga pełnej uwagi – to pacjent w znacznym stopniu podejmuje większość codziennych decyzji terapeutycznych związanych z jego chorobą. Uważam, że grupa pacjentów, która nie spełnia kryteriów refundacyjnych, również powinna mieć możliwość stosowania systemów ciągłego monitorowania glikemii, choć może nie na takich samych warunkach, jak osoby będące na intensywnej insulinoterapii. Myślę, że gdyby mieli możliwość skorzystania z nich dwa razy na pół roku, pozwoliłoby to na pełniejszy monitoring choroby. Spotykam chorych, którzy nie spełniają kryteriów refundacyjnych i na własny koszt zakupili systemy ciągłego monitorowania glikemii – zgodnie twierdzą, że dzięki nim lepiej rozumieją chorobę, że bieżące monitorowanie glikemii pozwala im lepiej dostosować terapię, posiłki, zwiększa się jakość ich życia. Dzięki systemom mogą zapobiegać występowaniu hipoglikemii  i utrzymać glikemię na prawidłowym poziomie. Dlatego nasza organizacja zabiega o stopniowe poszerzenie refundacji o kolejne grupy chorych na cukrzycę.

Powinniśmy cały czas pamiętać jak ważna jest prawidłowa samokontrola oraz prowadzenie zdrowego stylu życia, a więc przede wszystkim stosowanie zdrowej diety, regularna aktywność fizyczna, kontrolowanie wagi ciała.

Na czym polega wspominana prawidłowa samokontrola osoby z cukrzycą i jakie ma znaczenie w całym procesie terapeutycznym?

Samokontrola odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia osoby chorej na cukrzycę – pamiętajmy, że pacjent podejmuje samodzielnie ponad 80 proc. decyzji terapeutycznych. W zależności od typu cukrzycy i rodzaju stosowanego leczenia samokontrola przebiega nieco inaczej. Różnica dotyczy przede wszystkim ilości wykonywanych pomiarów poziomu cukru we krwi. Osoba będąca na intensywnej insulinoterapii musi częściej sprawdzać glikemię, ze względu na dynamikę zmian, niż ta leczona tabletkami, ponieważ od wyników samokontroli uzależnione jest również podanie odpowiedniej dawki insuliny.

Jak przekonać osoby z cukrzycą stosujące jedynie glukometr do zastosowania systemu ciągłego monitorowania glikemii, jakich 3 kluczowych argumentów powinniśmy użyć i jakie kroki powinni wykonać pacjenci, gdy zdecydują się na taką zmianę?

1. Sensor dokonuje 1440 pomiarów i przesyła je co 1 minutę do aplikacji. Dzięki tym danym pacjent obserwuje dynamikę zmian stężenia glukozy w sposób ciągły. Przy czym nie ma konieczności nakłuwania opuszki palców i pobierania krwi. Systemy CGM posiadają podstawową zaletę, której nie mają glukometry – monitoring jest prowadzony 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, przez 14 dni. W tym czasie system automatycznie wykonuje pomiary stężenia glukozy, które ostatecznie wpływają na decyzje terapeutyczne, leczenie i styl życia pacjenta.
2. Poza tym, gdy poziom cukru obniża się lub wrasta, system uruchamia alarm, co daje możliwość pacjentowi na wcześniejszą reakcję, dzięki czemu można skutecznie zapobiec hipo- lub hiperglikemii. Co więcej, alarm może zostać wysłany na telefon bliskiej osoby i/lub opiekuna.
3. Dane można również udostępnić lekarzowi prowadzącemu, który widząc dynamikę zmian stężenia glukozy może precyzyjnie zaplanować schemat leczenia i dobrać odpowiednie leki przeciwcukrzycowe. Gdy pacjent zdecyduje się na  zmianę glukometru na system do ciągłego monitorowania glikemii  i/lub spełnia warunki refundacji, powinien udać się do lekarza uprawnionego do wystawiania zleceń.  

POPRZEDNI