Dobór metody planowania rodziny to zawsze kwestia indywidualna. Z jednej strony nalezy wziąć pod uwagę aspekty medyczne – stąd konieczne jest wykluczenie przeciwskazań przez lekarza. Z drugiej strony, równie ważna jest akceptacja metody przez samą pacjentkę, aby zapewnić właściwe stosowanie. W Polsce mamy do dyspozycji pełen wybór metod hormonalnych: klasyczne tabletki (jedno i dwuskładnikowe), plastry, pierścienie, wkładki, implanty oraz metod niehormonalnych: prezerwatywy, kapturki naszyjkowe, środki plemnikobójcze.

Szczególną sytuacją jest wybór antykoncepcji po porodzie, kiedy młoda mama musi sprostać wielu nowym obowiązkom. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej hormonalnym metodom zapobiegania ciąży.

Jak długo należy odczekać z aktywnością seksualną po porodzie?

Nie ma odgórnie wyznaczonego czasu, po którym kobieta może zacząć współżyć. Autorzy publikacji naukowych różnie określają ten okres, ale mieści się on w widełkach od 2 do 6 tygodni od dnia porodu. Ten czas jest przede wszystkim zależny od tego jak przebiegał poród. Ważne jest, czy u kobiety wystąpiły uszkodzenia pochwy, czy może doszło do infekcji poporodowych. W praktyce wygląda to jednak tak, że jeśli komplikacje nie wystąpiły, to kobiety decydują się na rozpoczęcie współżycia wcześniej niż zakładają widełki wspomnianych autorów.

Wśród młodych mam istnieje przekonanie, że karmiąc piersią nie zachodzi się w ciążę. To prawda czy mit i skąd takie przekonanie u kobiet?

Brak miesiączki związany z karmieniem (laktacją) może trwać nawet do dwóch lat po porodzie. Nie oznacza to jednak, że nie ma możliwości zajścia w ciążę. Wszystko zależne jest od tego, w jaki sposób kobieta karmi dziecko, czy jest to intensywne karmienie, czy jest to karmienie mieszane. Wpływ na płodność ma także odżywianie kobiety, obecność chorób współistniejących. W związku z tym przekonanie, że w czasie laktacji nie można zajść w ciążę jest mitem.

Czy istnieją jakieś́ wytyczne dotyczące stosowania antykoncepcji u mam karmiących piersią? Czy w tym przypadku mamy do czynienia z mitami, które należy obalić́?

Zdecydowanie tak, często kobiety uważają, że w trakcie karmienia piersią nie można stosować antykoncepcji, co jest absolutnym mitem. Jeżeli chodzi o antykoncepcję poporodową, to kierujemy się tu tzw. zasadą trójek. Jeśli kobieta karmi wyłącznie piersią, można zastosować u niej antykoncepcję dopiero po 3 miesiącach od porodu. Jeśli zdecydowała się na karmienie mieszane lub w ogóle zrezygnowała z karmienia to antykoncepcję można zastosować już po 3 tygodniach od porodu. W praktyce dochodzą jeszcze schorzenia współistniejące i jeśli one występują to już po 3 tygodniach od porodu możemy zastosować u niej antykoncepcję, niezależnie od sposobu karmienia. Co więcej możemy rozpocząć antykoncepcję wewnątrzmaciczną po 6 tygodniach od porodu (w przypadku opóźnionej inwolucji macicy – po 12 tygodniach).

Jaka jest najlepsza antykoncepcja po porodzie? Co należy wziąć pod uwagę przy jej wyborze?

Zdecydowanie, decydując o wyborze metody antykoncepcji, musimy brać pod uwagę chęć kobiety do karmienia piersią. Karmienie, oprócz tego, że buduje więź matki z dzieckiem, wspiera także system immunologiczny noworodka, zmniejsza ponadto ryzyko wystąpienia raka jajnika i raka piersi u matki. W związku z tym, musimy dobierać taką metodę antykoncepcji, aby umożliwić kobiecie karmienie piersią. Oprócz tego musimy brać pod uwagę czynniki chorobowe, takie jak ryzyko zatorowo – zakrzepowe, które jest niezwykle wysokie w ciąży, a także w okresie połogu. Stąd mając w swoim gabinecie młodą mamę musimy dobrać metodę antykoncepcji „szytą na miarę”.

Czy po porodzie można stosować antykoncepcję długoterminową (wkładkę)? A jeśli tak, to kiedy?

Wkładka jest jedną z najwszechstronniejszych metod antykoncepcji. Po pierwsze nie wpływa na laktację, po drugie nie wpływa ona na ryzyko zakrzepicy, jeśli nie występują żadne istotne przeciwwskazania, można zastosować taką długoterminową metodę antykoncepcji. Wśród moich pacjentek jest to najpopularniejsza metoda antykoncepcji, najchętniej wybierana w grupie młodych mam. U kobiet, które preferują antykoncepcję dosutną można w tym okresie zastosować tabletkę jednoskładnikową, tak zwaną minipigułkę. Klasyczne metody dwuskładnikowe, w postaci plastrów, pierścieni czy pigułki, nie powinny być zalecane w okresie karmienia piersią ze względu na wpływ na ilość i jakość mleka.

Dlaczego metodę antykoncepcji po porodzie należy zawsze skonsultować́ ze swoim ginekologiem?

Ginekolog, który prowadził ciążę zna wszystkie czynniki ryzyka chorobowe matki. W związku z czym jest w stanie dobrać metodę antykoncepcji „szytą na miarę”. Każda kobieta jest inna i każda ma inne potrzeby. Mając to na uwadze, dobieramy metodę antykoncepcji nie tylko rozpatrując to czego oczekuje pacjentka, ale także biorąc pod uwagę bezpieczeństwo stosowania tej metody, w odniesieniu zarówno do zdrowia dziecka, jak i do zdrowia młodej mamy. Znając swoją pacjentkę – kobietę, a także mamę, a przede wszystkim jej potrzeby, ginekolog prowadzący ciążę jest w stanie najlepiej dobrać metodę antykoncepcji.

Kto nie może stosować antykoncepcji hormonalnej?

Kobiety, które podejrzewamy o ciążę, co jest oczywiste, ale także nie zastosujemy tej metody u kobiet z niewyjaśnionymi krwawieniami z dróg rodnych, nowotworami macicy czy piersi, z zapaleniem/infekcją narządów miednicy mniejszej czy z chorobami/nowotworami wątroby. Stosowanie wkładki przeciwwskazane jest także przy nieprawidłowościach anatomicznych macicy. Kiedy rozważamy antykoncepcję dwuskładnikową, szczególnej uwagi wymaga ocena ryzyka zakrzepicy.

Jakie jest ryzyko stosowania wkładki? 

Ryzyko stosowania wkładki jednoznacznie łączy się ze skutkami ubocznymi i powikłaniami przy zakładaniu systemu. Chodzi o takie sytuacje jak perforacja macicy, samoistne wypadnięcie wkładki czy obniżony nastrój w związku ze stosowaniem hormonu. Każdy lek może spowodować działania niepożądane, dlatego zawsze należy przeczytać ulotkę dołączoną do opakowania.

PP-KYL-PL-0283-1

Materiał powstał we współpracy z firmą Bayer Sp. z o.o.

POPRZEDNI