Dziecko, Profilaktyka

Krew pępowinowa – drugiej szansy nie będzie

24 MAJA 2021


Krew pępowinowa, zwana również krwią łożyskową, to krew, która pozostaje w pępowinie i łożysku po odpępnieniu dziecka. Jest ona cennym źródłem komórek macierzystych, które są genetycznie jedyne w swoim rodzaju. Do niedawna była ona traktowana jako odpad medyczny i utylizowana razem z łożyskiem i pępowiną. Dziś wiadomo, że krew pępowinowa może być wykorzystana w leczeniu ponad 80 chorób, a dzięki rozwojowi medycyny jej możliwości terapeutyczne stale rosną. 

 

Dlaczego krew pępowinowa jest cenna?

Jest to źródło komórek krwiotwórczych, których pobranie nie naraża człowieka na żadne negatywne następstwa i jest możliwe niemal u każdej osoby. Komórki krwiotwórcze z krwi pępowinowej mają bardzo dobre zdolności w zakresie regeneracji układu krwiotwórczego. Stosunkowo mała liczba tych komórek jest w stanie prowadzić do odnowy układu krwiotwórczego po przeszczepieniu. Krew pępowinowa zawiera głównie krwiotwórcze komórki macierzyste, ale są w niej także komórki mezenchymalne – komórki macierzyste dla wielu innych tkanek.

Na czym polega terapia komórkami macierzystymi?

Komórki macierzyste mają szereg różnych zastosowań w medycynie. Najczęściej przeszczepia się komórki krwiotwórcze (tzw. przeszczepienia szpiku) w ciężkich chorobach szpiku takich jak białaczka. Wykorzystywane są do nich zależnie od dostępności komórki krwiotwórcze z różnych źródeł – np. ze szpiku lub krwi pępowinowej.  Najnowsze terapie idą w kierunku modyfikowania komórek układu odpornościowego. Zmodyfikowane komórki są w stanie niszczyć komórki nowotworowe.  Do tego dochodzą próby modyfikowania pojedynczych genów w chorobach metabolicznych czy niedoborach odporności. Odrębną grupę stanowią zastosowania w medycynie regeneracyjnej, która wykorzystuje komórki macierzyste i ich właściwości do odtwarzania niektórych tkanek czy narządów.

W leczeniu jakich chorób stosowane są terapie komórkami macierzystymi?

Takim podstawowym miejscem zastosowania przeszczepów komórek krwiotwórczych są choroby hematologiczne np. ostre białaczki, aplazja szpiku, MDS, szpiczak plazmocytowy. Kolejna nowoczesna grupa terapii opiera się na zmodyfikowanych limfocytach T. Limfocyty te modyfikuje się tak, by nabyły zdolność rozpoznawania i niszczenia komórek nowotworowych. Jest to nowa metoda, ale jej szybki rozwój pozwoli na coraz częstsze zastosowanie u pacjentów. Interesujący jest też progres w zakresie leczenia stwardnienia rozsianego przy pomocy przeszczepień komórek mezenchymalnych.

Jaka jest skuteczność terapii takimi metodami i czy są na to badania naukowe?

Terapie komórkami macierzystymi są cały czas rozwijane. Na świecie i w Europie funkcjonują towarzystwa naukowe, w ramach, których prowadzone są badania dotyczące skuteczności zastosowań komórek krwiotwórczych. Pozwalają one na szczegółowe udokumentowanie metod i ich skuteczności. Szanse na powodzenie leczenia mogą być różne dla poszczególnych chorób i chorych. Nieleczona niedokrwistość aplastyczna może spowodować śmierć chorego, ale jeżeli wykonamy przeszczepienie komórek krwiotwórczych to mamy niemalże pewne wyleczenie. W przypadku ostrych białaczek opornych na leczenie, może się okazać, że nawet 10% wyleczeń po przeszczepieniu komórek macierzystych jest ogromnym sukcesem.

Kolejną grupą chorób są choroby z autoagresji, gdzie wyniki terapii mogą zależeć od momentu zastosowania leczenia.  To, czy terapia zadziała, zależy od tego jak szybko zostanie zastosowana. Efekty leczenia mogą się utrzymać 5 lub 10 lat, ale są także przypadki, gdzie skuteczność jest na całe życie. Tendencją utrzymującą się od lat jest poprawa wyników leczenia – głównie dzięki wynikom nowych badań przynoszących wiedzę jakie zastosowania komórek krwiotwórczych są najlepsze. Bardzo wiele czynników ma wpływ na skuteczność takich terapii, ale rozwój tej dziedziny medycyny pozwala z optymizmem patrzeć w przyszłość.

Czy krew pępowinowa jednego z dzieci może być wykorzystana dla rodzeństwa czy członków rodziny?

Zastosowanie krwi dla rodzeństwa lub innych członków rodziny zależy od sytuacji klinicznej. Rzeczywiście na świecie w przypadku bankowania własnej krwi pępowinowej najczęściej stosuje się ją dla rodzeństwa. Dobierając materiał do przeszczepu bierzemy pod uwagę zgodność tkankową i decydujące o niej geny zgodności tkankowej (HLA). Przy przeszczepach szpiku od osób dorosłych (niespokrewnionych) optymalna zgodność tkankowa (HLA) to 10/10 antygenów. W przypadku przeszczepów z krwi pępowinowej (np. rodzeństwa) zgodność HLA jest wystarczająca na poziomie 4/6 antygenów.

 

 

Jak należy się przygotować do procedury pobrania krwi pępowinowej? Czy to w ogóle wymaga przygotowań?

Na początku zaleciłabym spotkanie z przedstawicielem banku krwi pępowinowej w celu przeprowadzenia wywiadu i wypełnienia kwestionariusza medycznego, aby sprawdzić jaki materiał biologiczny można pobrać. Jeżeli podejmiemy decyzje o bankowaniu krwi, naszym obowiązkiem będzie zabranie ze sobą zestawu do pobierania krwi pępowinowej do szpitala w formie takiej wyprawki. Oczywiście jeśli w ostatniej chwili zdecydujemy się na bankowanie krwi, niektóre szpitale są wyposażone w zestawy do pobrania krwi pępowinowej. Jednak spokojniej i rozsądniej jest zapoznać się z tematem wcześniej i być wyposażonym w taki zestaw przed udaniem się na salę porodową.

 

Krew pępowinową pobiera się po odpępnieniu noworodka, czy ta procedura w jakikolwiek sposób wpływa na zdrowie maluszka?

Pojawiają się takie pytania w szkole rodzenia. Wynikają z faktu, że przyszli rodzice nie do końca mają wiedzę na temat procedur, które są realizowane zgodnie ze Standardem Organizacyjnym Opieki Okołoporodowej. Standard wyraźnie określa, że odpępnienie następuje w momencie, kiedy ustanie tętnienie. Kiedy urodzi się dziecko, jest ono cały czas połączone z mamą sznurem pępowinowym. Ustanie tętnienia oznacza, że odkleja się łożysko i krew do dziecka nie jest doprowadzana. Wówczas pobiera się krew pępowinową, jeżeli nie ma oczywiście wskazań medycznych do natychmiastowego odpępnienia.

Istnieje przekonanie w społeczeństwie, że pobranie i przechowywanie krwi pępowinowej jest dla wybranej, zamożniejszej grupy. Jak przedstawiają się rzeczywiście koszty zadbania o krew pępowinową?

Spojrzałabym na to z różnych perspektyw. Banki przechowywania krwi pępowinowej są instytucjami prywatnymi. Nie mamy w Polsce państwowego banku komórek macierzystych, który byłby refundowany. Istnieją bankowania publiczne, gdzie mamy możliwość w konkretnych szpitalach w Polsce oddać krew pępowinową, ale dla innych. Wybierając rodzinny bank komórek macierzystych mamy pewność, że krew naszego dziecka jest bankowana dla nas. Jeśli chodzi o koszty, często można spotkać różnego rodzaje promocje, akcje, jeśli zainteresujemy się tematem odpowiednio wcześniej. Koszty, które będziemy ponosić to koszt zestawu do pobrania krwi pępowinowej, badania krwi po pobraniu i opłata abonamentu za utrzymanie krwi pępowinowej. Miesięczna płatność za przechowywanie krwi pępowinowej jest na poziomie 50 zł, co stanowi koszt paczki pieluch czy abonamentu za telefon, a to przecież nie do porównania, jeśli chodzi o zdrowie naszego dziecka.

 

 


[pvc_stats postid="" increase="1" show_views_today="0"]

POWIĄZANE ARTYKUŁY

Pin It on Pinterest