Gdy pada diagnoza, chorzy najczęściej myślą o tym, jak najszybciej rozpocząć leczenie. Jeśli jednak kobieta lub mężczyzna chcą zostać w przyszłości rodzicami, wcześniej powinni zadbać o zabezpieczenie płodności.

Dzięki wczesnemu wykrywaniu i skutecznej terapii onkologicznej wielu chorych wygrywa walkę z rakiem, a ponad 50% z nich chce zostać w przyszłości rodzicami.

Po zakończonej sukcesem terapii przeciwnowotworowej (w wyniku zastosowania chemio -bądź radioterapii), nieświadomie pozbawiamy pacjentów szansy na prokreację. Dlatego zabezpieczenie gamet: komórek jajowych lub nasienia przed rozpoczęciem terapii przeciwnowotworowej umożliwia pacjentom po leczeniu onkologicznym posiadanie własnego potomstwa.

Zastosowanie agresywnej chemioterapii lub radioterapia w istotny sposób doprowadzają do uszkodzenia zarówno gamet (komórek jajowych i plemników), jak i gonad (jajników i jader), co najczęściej dotyczy to pacjentek z nowotworami piersi i chorobami układu limfatycznego (ziarnica złośliwa). Związane z ograniczeniem zdolności reprodukcyjne pacjentek są też inne nowotwory, jak np. te występujące w obrębie kości, mózgu i nerek. Należy jednak pamiętać, że w porównaniu z rakiem piersi czy nowotworami układu chłonnego pojawiają się one stosunkowo rzadko – te pierwsze dotyczą łącznie 90% pacjentek, które zgłaszają się do procedury zabezpieczenia płodności.

U mężczyzn to rak jądra nieodwracalnie pogarsza szanse na posiadanie własnego potomstwa. Radioterapia u mężczyzn powoduje tymczasowe lub trwałe zaburzenie procesu spermatogenezy (produkcji plemników).

♀ SPOSOBY NA ZABEZPIECZENIE PŁODNOŚCI U PAŃ

Pacjentki przystępujące do procedury oncofertility, nie odwlekają momentu rozpoczęcia terapii onkologicznej. Dzięki współpracy z onkologami, kobiety są kierowane do procedury protekcji prokreacji z chwilą postawienia diagnozy, jeszcze przed kwalifikacją do terapii antynowotworowej.

Do sposobów zabezpieczenia płodności zaliczamy krioprezerwację gamet (zamrożenie): komórek jajowych lub plemników, zarodków oraz tkanki jajnika.

Kiedy można rozpocząć terapię?

Terapię stymulacji owulacji można rozpocząć w każdym momencie cyklu, czyli z chwilą zgłoszenia się pacjentki do wyspecjalizowanego ośrodka leczenia niepłodności.

Dla uzyskania dojrzałych komórek jajowych, które nadają się do zamrożenia, dzień cyklu nie ma znaczenia. Pozwala to na wdrożenie procedury zachowania płodności (oncofertility) bez odwlekania w czasie leczenia onkologicznego. Procedura laparoskopii, poza podstawowymi badaniami laboratoryjnymi, nie wymaga innego specjalistycznego przygotowania do zabiegu.

W ramach oncofertility mamy do dyspozycji trzy najbardziej efektywne metody zachowania płodności u kobiet.

• Możemy zamrozić dojrzałe komórki jajowe (oocyty) w celu późniejszego ich zapłodnienia i polega to na stymulacji hormonalnej jajników aż do momentu, gdy pęcherzyki uzyskają odpowiednią wielkość. Zabieg onkopłodności i zabezpieczenie komórek jajowych będzie refundowany od 1 czerwca 2024.

Na czym polega ten proces?

Procedura polega na przeprowadzeniu punkcji jajników. Jest to stosunkowo krótki zabieg, przeprowadzany w krótkotrwałym znieczuleniu dożylnym, polegający na przezpochwowym nakłuciu jajników i pobraniu płynu pęcherzykowego, w którym to płynie embriolog znajduje komórki jajowe. Dojrzałe komórki zamrożone są w ciekłym azocie aż do czasu wykorzystania ich przez pacjentki (po zakończeniu leczenia onkologicznego).

• Możemy wytworzyć dojrzałe zarodki i przechować je do czasu zakończenia terapii onkologicznej u pacjentki, a następnie przenieść je do jamy macicy.

Na czym polega ten proces?

Proces wytworzenia zarodków przebiega analogicznie jak procedura uzyskania oocytów do mrożenia, tyle że w terapię zaangażowany jest także partner pacjentki. W dniu zabiegu mężczyzna oddaje nasienie, którym zapładniane są pozyskane w punkcji jajników oocyty. Po zapłodnieniu powstałe zarodki poddaje się krioprezerwacji.

• Możemy w procedurze laparoskopii usunąć zdrową tkankę jajnika przed rozpoczęciem terapii onkologicznej, a po zakończonym leczeniu przeszczepić ją ponownie do organizmu kobiety.

Na czym polega ten proces?

W trakcie tego zabiegu operacyjnego (laparoskopowo) pobiera się tkankę jajnika, która następnie (po specjalistycznym przygotowaniu) zostaje zamrożona w ciekłym azocie. Po zakończeniu przez pacjentkę terapii systemowej, ponownie na drodze operacyjnej, wszczepia się pobraną wcześniej tkankę do organizmu.

Uwaga! Mrożenie tkanki jajnika nie jest refundowane.

♂  SPOSOBY NA ZABEZPIECZENIE PŁODNOŚCI U PANÓW

• Zamrożenie nasienia

Na czym polega ten proces?

To nieskomplikowany proces, polegający na zamrożeniu nasienia, które mężczyzna oddaje w drodze masturbacji przed leczeniem onkologicznym. Nasienie można oddawać codziennie i w przypadku zabezpieczenia płodności nie ma żadnej karencji czasowej. Nasienie jest następnie mrożone.

Zabieg mrożenia nasienia i jego przechowywania przed lub w trakcie terapii przeciwnowotworowej będzie refundowany od 1 czerwca 2024.

KIEDY ROZPOCZĄĆ STARANIA O DZIECKO PO LECZENIU ONKOLOGICZNYM?

Starania prokreacyjne można rozpocząć z chwilą uzyskania zgody od lekarza onkologa, co determinowane będzie – rzecz jasna – rodzajem nowotworu i typem zastosowanej terapii onkologicznej. Po zakończeniu leczenia onkologicznego potwierdzić trzeba ogólny stan zdrowia oraz ocenić aktualną rezerwę jajnikową, mierzoną jako AMH (antymullerian hormon). To właśnie ta wartość odpowie nam na pytanie, co pozostało z jajników i da wskazówkę lekarzowi zajmującemu się płodnością, jak rozpocząć terapię.

Od 1 czerwca 2024 zabezpieczenie płodności – mrożenie komórek jajowych u pań oraz nasienia u panów – będzie refundowane przez Ministerstwo Zdrowia. Pacjenci do zabezpieczenia płodności przyjmowani są natychmiastowo

Warto zgłaszać się do klinik leczenia niepłodności, które mają doświadczenie w procedurach onkofertility, np. Kliniki InviMed (6 klinik w Polsce: 2 w Warszawie oraz w Poznaniu, Wrocławiu, Gdyni, Katowicach).

Jeśli pacjenci nie mieli zachowanej płodności przed wdrożeniem leczenia onkologicznego i dochodzi do utraty zdolności prokreacyjnych, nadal mogą zostać rodzicami. Postępowaniem z wyboru będzie wówczas adopcja komórki jajowej lub plemników bądź adopcja zarodka.

Więcej informacji na stronach www.invimed.pl lub infolinia 500 900 888

POPRZEDNI