Nadciśnienie tętnicze (hipertensja) to jedna z najczęściej występujących chorób kardiologicznych na świecie. Diagnozuje się je u pacjentów, u których występuje trwałe podniesienie ciśnienia tętniczego powyżej 140/90 mmHg. Szacuje się, że jedna na trzy osoby choruje na to schorzenie, w Polsce jest to aż 10 milionów dorosłych. Nadciśnienie tętnicze często nie daje wyraźnych objawów przez wiele lat, może jednak prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, takich jak zawał serca, udar mózgu czy choroby nerek. Dlatego tak ważna jest świadomość, w jaki sposób samodzielnie wykonać badanie w celu rozpoznania choroby oraz jakie są pozafarmakologiczne metody obniżania ciśnienia.

Opublikowane kilka tygodni temu najnowsze wytyczne nadciśnieniowe (NT) Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, po raz pierwszy w historii zostały na tyle uproszczone, aby ułatwić pacjentom samokontrolę. Zgodnie z obowiązującą kwalifikacją wyróżniamy trzy grupy pacjentów: z niepodwyższonym ciśnieniem tętniczym, podwyższonym i nadciśnieniem tętniczym. Niepodwyższone ciśnienie tętnicze to takie poniżej 120/70 mmHg, podwyższone – między 120/70 mmHg do 139/89 mmHg i nadciśnienie tętnicze powyżej 140/90 mmHg. Najnowsze wytyczne zlikwidowały natomiast stopnie nadciśnienia tętniczego.

Jak samodzielnie wykonać pomiar ciśnienia tętniczego i być pewnym uzyskanych wartości?

Optymalny schemat wykonywania domowych pomiarów ciśnienia tętniczego obejmuje systematyczne pomiary przez 7 dni (w celu rozpoznania, czy przed wizytą kontrolną), stosując schemat 2 x 2, tj. dwa pomiary rano i dwa wieczorem, przed posiłkiem i przyjęciem leków. Należy wykonać pomiary jeden po drugim na tym samym ramieniu. Poza 7-dniowym okresem częstotliwość pomiarów ustala się indywidualnie, zazwyczaj kilka razy w tygodniu lub miesiącu, o różnych porach. Zawsze należy wykonać dwa pomiary, jeden po drugim i zapisywać oba wyniki.

Na czym polega redukcja ciśnienia tętniczego?

Pacjent, u którego stwierdzamy podwyższone wartości ciśnienia musi zostać oceniony pod kątem przynależności do określonej grupy ryzyka sercowo-naczyniowego. Redukcja ciśnienia tętniczego jest kluczowym działaniem, które znacząco zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów z NT. Dlatego ważne jest, aby nie zwlekać z rozpoczęciem leczenia hipotensyjnego u osób z potwierdzonym ciśnieniem powyżej 130/80 mmHg. Niezależnie od wyjściowych wartości ciśnienia, wszyscy pacjenci powinni rozpocząć działania pozafarmakologiczne mające na celu obniżenie tych wartości. W przypadku osób z ciśnieniem w granicach 130-139/80-89 mmHg i wysokim lub bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, farmakoterapię należy rozważyć po 3 miesiącach postępowania niefarmakologicznego, jeśli nie przynosi efektów. Dążenie do osiągania wartości docelowych ciśnienia tętniczego obejmuje strategię podstawową, polegającą na farmakologicznym obniżeniu skurczowych wartości ciśnienia tętniczego do 120-129 mmHg. Zaproponowane wartości bardzo upraszczają postępowanie. Wystarczy, że będziemy pamiętali, że niepodwyższone ciśnienie skurczowe jest poniżej 120 mmHg, a cel terapii nadciśnienia tętniczego wynosi 120-129 mmHg.

Indywidualne, bardziej liberalne cele terapii, tj. wartości ciśnienia skurczowego RR 130-139 mmHg jest zalecane w kilku sytuacjach klinicznych, w których te wartości nie muszą być aż tak drastycznie niskie i zalecane jest bardziej liberalne podejście w postępowaniu, uwzględniające często monoterapię. Należą do nich:

• pacjenci w wieku 85 lat i więcej,
• gdy redukcja do 120-129/70-79 mmHg jest słabo tolerowana; wówczas obowiązuje zasada – „tak nisko, jak jest to rozsądnie osiągalne,
• pacjenci z umiarkowanym/ciężkim zespołem kruchości,
• w przypadku zespołów hipotonii, takich jak ortostatyczna, poposiłkowa, powysiłkowa oraz występująca w czasie snu,
• u pacjentów z izolowanym nadciśnieniem skurczowym,
• u pacjentów z przewidywanym czasem przeżycia krótszym niż 3 lata.

Jakie działania obejmują postępowanie niefarmakologiczne?

Do niefarmakologicznych metod redukcji nadciśnienia tętniczego należy zaliczyć przede wszystkim redukcję masy ciała, wprowadzenie aktywności fizycznej, zaprzestanie palenia tytoniu i spożywania alkoholu, ograniczenie spożycia soli, ale jednocześnie zwiększenie spożycia potasu. Należy wdrożyć dietę bogatą w bardzo dużą liczbę warzyw i owoców, natomiast wyeliminować produkty bogate w tłuszcze nasycone i przetworzoną żywność. Ponadto, należy zwracać uwagę na ograniczenie spożycia cukrów, przede wszystkim słodzonych napojów, gdzie. wartość energetyczna powinna nie przekraczać więcej niż 10 proc. wartości dobowej.      

POPRZEDNI