Zaczerwienienie skóry, świąd, wysypka? Twoja skóra w czasie leczenia onkologicznego potrzebuje specjalnej troski.

W jaki sposób leczenie onkologiczne wpływa na stan skóry? Czy możemy wyróżnić najczęstsze zmiany skórne, z którymi borykają się pacjenci onkologiczni?

Leczenie onkologiczne, a szczególnie leczenie systemowe w postaci chemioterapii, ale także terapie takie jak immunoterapia czy leczenie celowane mogą wiązać się z powikłaniami w tym także z powikłaniami dermatologicznym.

Musimy pamiętać, że terapia, choć ma za zadanie niszczyć nowotwór, to podawana jest do całego organizmu i dociera do każdej komórki ciała pacjenta. W związku z tym u pacjentów podczas przyjmowania leków onkologicznych może pojawić się np. osłabienie płytki paznokci, ale też zmiany skórne w postaci zaczerwienionej, łuszczącej się czy pękającej skóry.

U istotnej grupy pacjentów obserwuje się także różnego rodzaju wysypki, a także fototoksyczność. Stosowanie immunoterapii ponadto może wiązać się w wystąpieniem chorób o podłożu autoimmunologicznym, takich jak np. łuszczyca czy bielactwo.

Inną metodą leczenia stosowaną w onkologii jest radioterapia.  Także w przypadku radioterapii istnieje wysokie ryzyko wystąpienia zmian skórnych zarówno w obszarze naświetlania, jak i w jego pobliżu.

W czasie stosowania naświetleń najczęściej u chorych obserwujemy problemy skórne takie jak rumień, tkliwość, suchość skóry, a na dalszym etapie choroby także owrzodzenia. W związku z tym pacjenci, u których stosuje się radioterapię już od samego początku leczenia powinni być pod stałą opieką dermatologa.

Mówiąc o zmianach skórnych należy podkreślić, że nie są one jedynie defektem estetycznym, a dla wielu chorych stanowią poważny problem. Po pierwsze, pacjenci wstydzą się tych zmian, czują się przez nie stygmatyzowani. Warto zatem podkreślić, że właściwa pielęgnacja skóry już od pierwszego dnia leczenia, a nawet prezes nim jest podstawą i koniecznością, która wpływa nie tylko na wygląd skóry, ale także na jej funkcje i jakość życia chorego. 

Od czego zależy skala uszkodzenia skóry po chemio- i radioterapii?

Jest wiele zmiennych, które determinują skalę uszkodzenia skóry w trakcie leczenia onkologicznego. Po pierwsze indywidualne uwarunkowania pacjenta – wiek, to w jakiej kondycji była skóra przed rozpoczęciem terapii. Ważny jest także rodzaj stosowanego leczenia, a w przypadku radioterapii długość i intensywność naświetleń oraz okolica ciała, która podlega leczeniu.

Jak długo trwa czas regeneracji skóry i czy możliwe jest jego skrócenie?

Tu znów warto podkreślić, że to kwestia indywidualna dla każdego pacjenta. Jeśli np. mówimy o zmianach skórnych powstałych w wyniku stosowania immunoterapii, takich jak zmiany łyszczycowe, to pacjent powinien być przygotowany na to, że choroba może z nim pozostać przez całe życie.

W przypadku wysypek, zaczerwienienia skóry wynikającego ze stosowania leków systemowych, ponownie u części chorych może być tak, że organizm przyzwyczaja się do leków i zmiany ustępują jeszcze w trakcie leczenia. U części pacjentów jednak zmiany ustępują dopiero po zakończeniu terapii. Zazwyczaj skóra potrzebuje kilku tygodni na regenerację. Oczywiście to jak szybko skóra pacjenta „dojdzie do siebie” zależy także od tego jak pacjent o nią dba.

Zaleca się, aby pacjenci onkologiczni dbali o skórę już od momentu, w którym dowiadują się, że będzie u nich zastosowane leczenie onkologiczne. Ta specjalna opieka powinna być realizowana przed, w trakcie i po leczeniu onkologicznym.

Jak zatem pacjent powinien dbać o skórę w trakcie oraz po chemio- i radioterapii?

Przede wszystkim ważna jest właściwsza higiena i pielęgnacja skóry. Skóra powinna być myta codziennie i wycierana delikatnym ręcznikiem. Należy unikać pocierania, szorowania skóry, nawet jeśli nie ma na niej zmian, bo takie czynności mogą zmiany na skórze wywołać.

Zdecydowanie należy unikać mocno czyszczących kosmetyków, a wybierać dermokosmetyki o sprawdzonych składach. Powinny być one pozbawione syntetycznych zapachów i barwników, a ich składy powinny być przebadane, ale przede wszystkim odpowiednio dobrane.

 Do mycia należy wybierać dermokosmetyki posiadające pH neutralne dla skóry zapobiegające dalszemu przesuszaniu.

Niezwykle ważne jest także ochrona przeciwsłoneczna i stosowanie kremów z filtrem UV 50 SPF. Kremy należy aplikować na twarz oraz odsłonięte części ciała. Szczególnie w przypadku nowotworów głowy i szyi, ale także nowotworów skory należy zwrócić szczególną uwagę na ochronę przeciwsłoneczną. Warto także nosić specjalne ubrania, które szczególnie latem tę ochronę zapewniają.

Na czym polega świadomy wybór produktów do pielęgnacji skóry? Czy możemy wyróżnić istotne składniki, które są niezbędne do odbudowy skóry w trakcie oraz po leczeniu onkologicznym?

Pacjent onkologiczny powinien przede wszystkim korzystać ze kosmetyków posiadających sprawdzony skład i zapewniający odpowiedni poziom ochrony i nawilżenia skóry.

Balsamy i kremy nawilżające można uzupełnić o emolienty wykorzystywane do kąpieli. Takie preparaty oczyszczają delikatnie skórę, ale także pozostawiają na niej warstwę ochronną, która zabezpiecza przed powstawaniem uszkodzeń i podrażnień.

 Z istotnych składników takich preparatów można wyróżnić np. kwas hialuronowy, który zapewnia odpowiedni poziom nawilżenia i zmniejsza nasilenie odczynu popromiennego po radioterapii. Kolejne naturalne i skuteczne składniki to np. masło Shea, mocznik i olej sojowy.

Czy jest coś czego dla dobra skóry pacjent powinien unikać w czasie terapii onkologicznej?

Przede wszystkim ekspozycja na promieniowanie UV nie jest wskazana. Ponadto, tak jak już wspominałem, niektóre kosmetyki mogą także powodować dodatkowe podrażnienia, dlatego należy wybierać je świadomie, najlepiej w konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.

POPRZEDNI