Od kilku lat niektóre szczepienia ochronne można wykonać w aptece. To również na farmaceutach spoczywa odpowiedzialność edukacji pacjentów w zakresie najskuteczniejszej profilaktyki, jaką są szczepienia.

Zaczyna się sezon grypowy, zatem warto pomyśleć o profilaktyce. Czy szczepienie przeciw grypie jest szczepieniem bezpiecznym?

Tak, szczepienia przeciw grypie są bezpieczne. Szczepimy się od lat. Zachód i Ameryka szczepiły się jeszcze wcześniej i tam te szczepienia już w ubiegłym stuleciu zostały uznane jako bezpieczne. O bezpieczeństwie szczepień świadczy również fakt, że kobietom w ciąży oraz dzieciom, które ukończyły 6 miesiąc życia zaleca się szczepienia. Sama szczepionka w ampułko-strzykawce nie może wywołać grypy, bo zawiera inaktywowanego czyli zabitego wirusa. Szczepionki są przebadane, co roku aktualizowane i nie zawierają potencjalnie szkodliwych substancji.

Jeżeli mamy bezpieczeństwo danego szczepienia to w związku z tym, czy można szczepić się również w aptece?

I tak i nie. Wykonać szczepienie w aptece można pod pewnymi warunkami i z pewnymi wyjątkami. Szczepimy w aptece tylko osoby pełnoletnie, które ukończyły 18 rok życia. Apteka musi posiadać gabinet opieki lub pomieszczenie administracyjno-szkoleniowe dostosowane do wymogów prawnych. Kwalifikować do szczepienia i szczepić mogą farmaceuci przeszkoleni do wykonywania tych procedur, a także do rozwiązywania ewentualnych problemów, które mogą wystąpić podczas i po szczepieniu. W istotnym wymiarze pozwalają one odciążyć przychodnie lekarskie, które w tym okresie są zazwyczaj przepełnione chorymi, oraz zmniejszyć ryzyko wtórnej infekcji związanej z rewizytą w POZ. Warto też zwrócić uwagę na gwarancję bezpieczeństwa szczepionki ze względu na zachowany zimny łańcuch, jeśli usługa szczepienia jest wykonana na miejscu przez farmaceutę.

Jak podchodzi do możliwości szczepień w aptece polskie społeczeństwo? Czy chętnie szczepimy się w aptece, czy raczej podchodzimy do tego rozwiązania z dużym dystansem?

Jeśli osoby nie mają obiekcji odnośnie szczepień, to jak najbardziej bardzo chętnie szczepią się w aptekach. Są to osoby, które mogą aktywnie wykonywać swoją pracę, obowiązki i przyjść do apteki np. o godz. 21.00 i się zaszczepić. Takie rozwiązanie jest bardzo wygodne, gdyż nie trzeba brać dnia wolnego, żeby umówić się najpierw do lekarza, potem oddzielnie z pielęgniarką. W aptece proces ten trwa krócej, poza tym godziny są bardziej dogodne dla pacjenta. Istotny jest też fakt, że podczas jednej wizyty w aptece w gabinecie opieki farmaceutycznej pacjent może zaszczepić się w tym samym czasie zarówno na grypę, jak i covid, bądź grypę i pneumokoki. To bezpieczne, oszczędzające czas pacjentów i bardzo lubiane przez pacjentów rozwiązanie. Ci pacjenci, którzy skorzystali ze szczepień w aptece deklarują ponowną chęć wykonania tej usługi przez farmaceutę.

Muszę przyznać, że odkąd istnieje możliwość szczepienia w aptece, również my medycy chętniej i regularniej się szczepimy.

Niestety istnieje też grupa osób, która jest przeciwna szczepieniom i w tym przypadku, niezależnie gdzie miałoby się odbyć takie szczepienie, osoba która nie jest przekonana do tej formy profilaktyki po prostu się nie zaszczepi.

Na szczęście są też takie osoby, które mimo obiekcji są w stanie przyjąć nasze argumenty i zdarza się, że po wyjaśnieniu wszelkich ich wątpliwości decydują się zaszczepić. To o tych pacjentów warto zawalczyć.

Czy seniorzy chętnie się szczepią?

Najlepsza grupa do szczepień to 80+. Dla tej grupy najwyższym autorytetem jest lekarz. Ten pacjent jest najbardziej skrupulatny, on czeka tego wydarzenia.

Pacjenci 65+, którzy często są jeszcze aktywni zawodowo również chętnie korzystają z tej formy profilaktyki. Zdecydowanie seniorzy na tle reszty populacji w Polsce szczepią się najchętniej, zwykle około 3-krotnie więcej niż Polacy z innych grup wiekowych. Co ważne u seniorów dostrzegamy coroczną powtarzalność i systematyczność szczepień przeciwko grypie, co bezpośrednio wpływa na budowanie ich odporności.

Które szczepienia można wykonać w aptece, jakie są możliwości?

Osoby, które są pełnoletnie mogą wykonać 26 szczepień, które są zalecane w kalendarzu szczepień. Z czego refundowaną usługą, gdzie pacjent nie ponosi kosztów z tytułu tego, że to właśnie farmaceuta szczepi to jest szczepienie przeciw Covid dla każdego pełnoletniego pacjenta, a przeciwko grypie i pneumokokom tylko w populacji geriatrycznej 65+. Szczepienie przeciwko grypie i pneumokokom u pacjentów 18-64 lat oraz pozostałe 23 szczepień niezależnie od wieku, możemy zaszczepić albo pro bono albo jest to usługa komercyjna.

Jak istotna jest porada farmaceuty w kontekście przeprowadzenia szczepień w aptece?

Chciałabym zaznaczyć, że pacjenci w 70% przychodzą do tej samej apteki. Dlatego warto „zaczepić” osobę, u której na recepcie widać leki sercowo-naczyniowe, na cukrzycę, astmę, POChP, lub osobę ze współistniejącymi chorobami przewlekłymi wątroby, nerek, osobę z obniżoną odpornością, cierpiącą na otyłość, czy kobietę w ciąży to warto zalecić szczepienie np. przeciw- ko grypie, jeśli zbliża się sezon. Rekomendując szczepienia trzeba ustalić wskazanie do szczepienia uwzględniając stan zdrowia pacjenta, następnie poznać postawę pacjenta, dalej dostosować argumenty i komunikację do reakcji pacjenta na zachętę do szczepień profilaktycznych.

Samo zainicjowanie tego tematu jest istotne. Na nas farmaceutach spoczywa odpowiedzialność edukacji pacjentów w zakresie najskuteczniejszej profilaktyki, jaką są szczepienia. Farmaceuci są grupą zawodową, która ma najłatwiej ze wszystkich medyków przeprowadzić screening epidemiologiczny, identyfikując na podstawie czynników ryzyka pacjentów wymagających szczepień. Warto zapytać osobę: Czy już Pani zaplanowała szczepienie w tym roku? Poinformować, że szczepienie może uchronić przed grypą, negatywnymi powikłaniami po tej chorobie czy chronić pacjenta przed zaostrzeniem choroby przewlekłej, na którą cierpi.

Często też sami pacjenci mają pytania: Czy mogę się zaszczepić przyjmując określone leki? Jakich działań niepożądanych mogę się spodziewać?

Także tutaj porada farmaceuty w zakresie szczepień polega na wyjaśnieniu wątpliwości i zawsze cieszy fakt, kiedy pacjenci są otwarci na dialog.

POPRZEDNI