Ryzyko wystąpienia zawału serca wzrasta wraz z wiekiem. Związane jest to między innymi z kumulacją szkodliwych czynników w ciągu całego życia. Trzeba też pamiętać, że szczególnie u osób starszych oraz u osób z cukrzycą objawy zawału serca częściej mają charakter mniej typowy.

Jaka jest najlepsza prewencja przed zawałem mięśnia sercowego? 

Najistotniejszy jest zdrowy, higieniczny tryb życia. Składa się na niego kilka kwestii. Po pierwsze zdrowa dieta, która powinna być oparta w dużej mierze na produktach roślinnych z ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych. Po drugie regularna, codzienna lub prawie codzienna aktywność fizyczna. Kolejną kwestią jest unikanie dymu tytoniowego – dotyczy to zarówno niepalenia czynnego, jak i biernego, czyli unikania przebywania w pomieszczeniach zadymionych, z osobami palącymi. Stosowanie się do tych zaleceń zapewnia ochronę przed wystąpieniem zawału serca bądź innych zdarzeń chorób układu krążenia.

Istotna jest również jakość powietrza, którym oddychamy. Wiemy, że niskiej jakości powietrze sprzyja występowaniu zawału serca, układu mózgu i innych powikłań ze strony układu krążenia.

Na koniec trzeba wspomnieć o kontroli czynników ryzyka zawału serca – w pierwszym rzędzie dotyczy nadciśnienia tętniczego, hipercholesterolemii i cukrzycy. Dlatego zalecamy okresowy pomiar ciśnienia tętniczego, stężenia glukozy i cholesterolu. Jeśli wyniki nie są prawidłowe, czyli np. ciśnienie jest za duże, to w wielu przypadkach trzeba wprowadzić leczenie, bo w ten sposób znacząco zmniejsza się ryzyko wystąpienia między innymi zawału serca.

Zawał zwany cichym zabójcą jest najczęstszą przyczyną zgonów na całym świecie. Najbardziej zagraża seniorom. Czemu ryzyko jego wystąpienia jest wśród nich tak wysokie? 

Nie w pełni zgadzam się, że zawał serca można nazwać cichym zabójcą. Uznaje się, że w 85% przypadków zawał serca daje objawy, a około 15% przypadków przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Natomiast rzeczywiście jest najczęstszą przyczyną zgonów w krajach wysoko i średnio rozwiniętych.

Ryzyko jego wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem i związane jest to m.in. z kumulacją szkodliwych czynników w ciągu całego życia. Jeśli weźmiemy pod uwagę jakość powietrza, którym oddychamy, narażenie na dym tytoniowy, niezdrową dietę czy siedzący tryb życia to takich epizodów np. wdychania powietrza zanieczyszczonego dymem tytoniowym jest przeciętnie więcej u 70-latka aniżeli 30-latka.

Czy istnieją objawy, które powinny zaniepokoić osoby w starszym wieku? 

Systemem alarmowym są bóle w klatce piersiowej. Trzeba jednak pamiętać, że szczególnie u osób starszych oraz u osób z cukrzycą objawy zawału serca częściej mają charakter mniej typowy. W takich przypadkach ból może umiejscawiać się w górnej części jamy brzusznej, między łopatkami. Zawał serca może też przebiegać w ogóle bez bólu. W takich przypadkach często w obrazie klinicznym dominuje duszność, złe samopoczucie, kołatania serca, czasem omdlenia. Dlatego bywa, że szybka diagnoza zawału serca jest dla lekarza dużym wyzwaniem. Innym objawem niepokojącym jest wysokie ciśnienie tętnicze, a także szybsze męczenie się i pojawienie się obrzęków kończyn dolnych – to są objawy poważnych problemów zdrowotnych. Na pewno wówczas należy szybko zgłosić się do lekarza.

Jak powinna wyglądać pierwsza pomoc w przypadku wystąpienia zawału mięśnia sercowego? 

Po pierwsze, jeśli są objawy zawału serca pacjent nie powinien chodzić. Powinien zadzwonić po pogotowie i czekając na przyjazd karetki pacjent powinien spokojnie siedzieć albo się położyć. Wysiłek fizyczny dla pacjenta z zawałem serca jest niebezpieczny i szkodliwy, bo z jednej strony zwiększa wielkość zawału serca a z drugiej zwiększa się też ryzyko wystąpienia powikłań.Jeśli rozpoznanie jest pewne można zażyć tabletkę zawierającą kwas acetylosalicylowy. Lepiej zrobić to po konsultacji z przedstawicielem systemu ochrony zdrowia.

Jak wygląda leczenie pacjenta po przebytym zawale mięśnia sercowego? 

Pacjent po zawale serca wymaga skrupulatnej kontroli lekarskiej. Na pewno wymagane jest regularne stosowanie kilku leków. Najczęściej jednak są to leki „rozrzedzające krew”. Do tego dochodzą leki obniżające cholesterol i jeśli jest podwyższone ciśnienie to leki na nadciśnienie, jeśli pacjent ma cukrzycę to leki przeciwcukrzycowe. Liczba i rodzaj oraz dawki leków są różne u rożnych pacjentów.

Czy senior może uchronić się przed ewentualnym wystąpieniem kolejnego zawału mięśnia sercowego? 

Ryzyko można znacząco zmniejszyć, natomiast nie można go zminimalizować do zera. Możemy zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia poprzez takie działania jak higieniczny tryb życia, w tym prawidłowe nawyki żywieniowe, aktywność fizyczną, unikanie dymu tytoniowego. Istotna kwestię stanowi też regularne stosowanie zalecanych leków. Niestety część występowania kolejnych zawałów serca jest spowodowana odstawieniem leków bądź nieregularnym ich stosowaniem. Oczywiście należy też wykonywać badania kontrolne. I ściśle wypełniać zalecenia lekarskie, a w razie wątpliwości zwracać się do niego pytaniami.