Badania pokazują, że objawy zespołu jelita nadwrażliwego dotykają nawet 30 proc. społeczeństwa, ale po pomoc do lekarza zwraca się tylko 10 – 25 proc. chorych. Pierwszą ulgę w objawach może przynieść choremu już zastosowanie się do zaleceń farmaceuty, które w tym schorzeniu powinny obejmować: zmianę stylu życia i leczenie farmakologiczne.   

W jaki sposób zespół jelita nadwrażliwego (IBS) wpływa na jakość życia chorego?

Zespół jelita nadwrażliwego charakteryzuje się bardzo nieprzyjemnymi dla chorego objawami. Najczęściej odczuwa on bóle brzucha, kłucia i przelewanie w jelitach. Mogą u niego występować także biegunki oraz zaparcia. IBS wpływa na jakość życia chorego i znacząco ją pogarsza. Z uwagi na to, że objawy zespoły występują przewlekle, chorzy są nimi często bardzo wyczerpani. Ponadto choroba reorganizuje ich życie, jeśli biegunki występują w godzinach porannych, często uniemożliwiają one choremu wyjście z domu. Objawy bywają dla chorych bardzo krępujące, wpływają na obniżenie nastroju, a coraz częściej są jednym z czynników wywołujących depresję.

Czym charakteryzuje się IBS? Jakie czynniki mogą zwiększyć ryzyko jego wystąpienia?

IBS to choroba, która ma charakter przewlekły, trudno jest wskazać swoiste objawy, które byłyby dla niej charakterystyczne. Pacjenci najczęściej uskarżają się na ostre skurczowe, nękające bóle brzucha, które nasilają się po posiłkach. Mogą one towarzyszyć biegunkom oraz zaparciom. Ulgę w dolegliwościach przynosi wypróżnienie lub oddanie gazów. Ponadto chorobę charakteryzuje naprzemienny rytm wypróżnień. IBS dotyka bardzo dużej liczby osób, szacuje się, że objawy występują nawet u 30 proc. populacji. Choroba znacznie częściej diagnozowana jest u kobiet (⅔ chorych stanowią osoby płci żeńskiej), a także osób w młodym i średnim wieku, pomiędzy 20, a 40 r.ż. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zachorowania na IBS jest siedzący tryb życia i zaburzenia flory jelitowej, nie bez znaczenia jest także narażenie na stres, które dodatkowo może nasilać objawy.

Czy IBS może „kryć się” pod innymi chorobami? Czy w związku z tym wiele przypadków pozostaje niezdiagnozowanych?

Osoby chorujące na zespół jelita nadwrażliwego często przez długi okres czasu pozostają bez postawienia właściwego rozpoznania, a tym samym bez odpowiedniego leczenia. Dlaczego tak się dzieje? Część chorych bagatelizuje objawy choroby, próbuje walczyć z nimi samodzielnie np. znacząco ograniczając swoją dietę, co prowadzi do utraty masy ciała, osłabienia organizmu i z pewnością nie jest właściwą metodą terapii w IBS. Szacuje się, że tylko 10- 25 proc. osób mających objawy IBS szuka pomocy u lekarza. Część chorych także błądzi z gabinetu lekarza POZ do gabinetów innych specjalistów, szukając odpowiedzi na pytanie: co mi jest? Z moich doświadczeń wynika, że wielu chorych nie ma prowadzonego właściwego leczenia farmakologicznego w IBS, że chorzy nie są zaopiekowani kompleksowo, przez odpowiedni okres czasu. Często mówią o tym, że rozpoznano u nich IBS, zapisano leki, ale lekarz nie wyjaśnił im jak długo powinny być stosowane, a właściwie nie wskazał, że leczenie IBS jest leczeniem przewlekłym, wymaga od pacjenta sumienności w przyjmowaniu leków, przestrzegania zaleceń lekarskich i zmiany stylu życia. Nie mówi się także pacjentom, że na efekty działania leków chory musi zaczekać. Pacjenci są niecierpliwi, odstawiają leki po kilku tygodniach, objawy wracają, a oni dalej szukają pomocy w kolejnym miejscu, w aptece, u kolejnego specjalisty.

W związku z powyższym, gdzie pacjent powinien szukać pomocy?

Przede wszystkim u lekarza. Nie jest powiedziane, że pacjent musi w pierwszej kolejności zostać skierowany do poradni specjalistycznej. Wystarczy, że uda się do lekarza POZ, który pochyli się nad jego problemem. Rozpoznanie zespołu jelita nadwrażliwego nie wymaga skomplikowanych badań i bardzo szerokiej diagnostyki, stąd lekarze rodzinni świetnie sobie radzą z rozpoznawaniem i leczeniem zespołu jelita nadwrażliwego. Pomóc może też farmaceuta, który zaproponuje właściwe leczenie farmakologiczne, ale i tak taki pacjent powinien zostać skonsultowany przez lekarza.

Jakie są możliwe terapie w zespole jelita nadwrażliwego? Czy w przypadku postaci biegunkowej i zaparciowej istnieje jedno skuteczne leczenie?

Leczenie zespołu jelita nadwrażliwego oparte jest o dwa filary – zmianę stylu życia i terapię farmakologiczną, czasem chory może wymagać także pomocy psychologa. Jeśli chodzi o zmianę stylu życia, to w pierwszej kolejności osoba chorująca na IBS powinna przyjrzeć się swojej diecie. W IBS nie ma jednej diety, która ogranicza objawy u wszystkich chorych, często pacjenci sięgają po dietę FOOD MAPS, która polega na okresowym wykluczeniu pewnych grup pokarmów z jadłospisu. Jeśli chodzi o dobre nawyki, to w IBS ważne jest, aby przyjmować posiłki regularnie, nie przejadać się, pić odpowiednią ilość płynów. Należy także ograniczyć stres.

Drugi filar leczenia to farmakoterapia. Obejmuje ono leki rozkurczowe, antybiotyki jelitowe, probiotyki. Z moich doświadczeń wynika, że u chorych z postacią zaparciową i biegunkową, a także mieszaną najlepiej jednak sprawdzają się leki rozkurczowe, które zmniejszają dolegliwości bólowe, korzystnie wpływają na rytm wypróżnień, a ponadto mogą być stosowane przez długi okres czasu i rzadko wywołują skutki uboczne.  

Jak istotna jest porada farmaceuty w procesie samoleczenia się pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego?

Kiedy trafia do nas pacjent z objawami zespołu jelita nadwrażliwego bardzo ważne jest, aby poświęcić mu odpowiednią ilość czasu i uwagę. Tacy pacjenci czasem przychodzą do nas, bo potrzebują z kimś porozmawiać o swoich objawach. Taka rozmowa, jest w pewnym sensie także rodzajem terapii, bo IBS często dotyka osoby zestresowane, ale także mocno skupione na swoim stanie zdrowia i objawach, które im dokuczają. Pacjenci darzą farmaceutów dużym zaufaniem, dlatego zawsze warto przypomnieć choremu zalecenia związane ze zdrowym stylem życia, właściwą dietą, ale także zalecić stosowanie np. leków rozkurczowych, które są dostępne bez recepty.

POPRZEDNI