Nieleczony bezdech senny zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Często towarzyszy mu chrapanie, ale też nadmierna senność dzienna, uczucie ciągłego znużenia, zaburzenia dekoncentracji mogą być zagrożeniem dla naszego codziennego funkcjonowania. Według światowych statystyk 20% wypadków komunikacyjnych spowodowanych jest sennością i deficytem snu, a w części przypadków ich przyczyna może leżeć w niezdiagnozowanej chorobie.
Czym jest obturacyjny bezdech senny (OBS)? Do czego może doprowadzić nieleczona choroba?
Zespół obturacyjnego bezdechu sennego jest przewlekłym schorzeniem, które charakteryzuje się przerwami w oddychaniu, czyli bezdechami występującymi w czasie snu. Z definicji przerwa w oddychaniu trwa co najmniej 10 sekund, ale są pacjenci, którzy potrafią nie oddychać minutę i dłużej. Konsekwencją bezdechów jest okresowe niedotlenienie, a także zaburzony prawidłowy sen.
Oprócz objawów wynikających z niedotlenienia i zaburzonego snu, takich jak niewyspanie i senność dzienna, nocne niedotlenienie stanowi czynnik zwiększonego ryzyka miażdżycy tętnic i powikłań miażdżycy, czyli chorób sercowo-naczyniowych, przede wszystkim zawału mięśnia sercowego i udaru mózgu.
Jakie objawy powinny nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza?
Bezdech senny, który pojawia się w nocy, powoduje skrócenie efektywnego snu poprzez częste krótkie wybudzenia. Niezależnie od długości snu, pacjent budzi się niewyspany, jest ciągle senny i są to dwa podstawowe objawy, na które pacjenci powinni zwrócić uwagę. Konsekwencją nadmiernej senności dziennej bardzo często jest niekontrolowane zasypianie. Gdy podczas oglądania telewizji nie jest to zbyt groźne to np. jeśli dana osoba obsługuje maszynę lub prowadzi samochód, niekontrolowane zaśnięcie może być niebezpieczne dla niej samej lub dla osób znajdujących się w jej otoczeniu.
U części pacjentów istotnym objawem mogącym mieć związek z OBS jest poranne wysokie ciśnienie tętnicze. Część pacjentów właśnie z powodu trudności w leczeniu nadciśnienie tętniczego zgłasza się do lekarza. Jednak najczęstszym objawem, który posiadają pacjenci z OBS są przerwy w oddychaniu, czyli bezdechy. Najczęściej są one obserwowane przez osoby towarzyszące, współmałżonka, którzy zaniepokojeni tym, że ich partner/ka przestaje oddychać w nocy na pewien czas, zachęcają chorego do zgłoszenia się do lekarza w celu diagnostyki tego problemu.
W jaki sposób leczy się OBS?
Niestety nie mamy zbyt wielu dostępnych metod leczenia. Nie dysponujemy farmakoterapią. Natomiast głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia OBS jest otyłość i w związku z tym redukcja masy ciała może spowodować znaczne złagodzenie przebiegu choroby, albo czasami nawet wyleczenie. Dlatego wszystkim naszym pacjentom z otyłością sugerujemy zmniejszenie masy ciała, co niestety nie jest łatwe.
Istnieje także grupa pacjentów, która może odnieść korzyść z leczenia pozycyjnego. U tych chorych bezdechy występują głównie wtedy, gdy śpią w pozycji na wznak, a zdecydowanie mniej lub wcale w czasie snu w pozycji bocznej. Leczenie tej grupy pacjentów opiera się zaleceniach wymuszających na pacjencie zmianę pozycji w nocy. Jednym z zaleceń może być np. przyszycie dużych guzików do piżamy na plecach, które mają uwierać pacjenta i nie pozwalać na sen w tej pozycji. Zwykle jednak pacjenci kwalifikują się do leczenie specjalną protezą powietrzną CPAP.
A czym charakteryzuje się proteza powietrzna CPAP? Jakie korzyści wynikają z jej stosowania?
Zadaniem protezy powietrznej CPAP jest wytworzenie dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych. W ten sposób zapobiega ona zapadaniu się tkanek miękkich gardła i pojawianiu się bezdechów. Jest to urządzenie służące do przewlekłego leczenia. Niestety nie wyleczy ono pacjenta z OBS, ale skutecznie zmniejszy liczbę bezdechów w nocy, a tym samym jego konsekwencje zdrowotne. Ciśnienie podawane przez aparat CPAP jest dobierane jest indywidualnie do każdego pacjenta. Są to nieduże ciśnienia rzędu 4 – 20 cm słupa wody. Leczenie polega na tym, że pacjent posiadający takie urządzenie w domu ma dopasowaną maskę nosową, lub nosowo-ustną. Każdego wieczora przed pójściem spać, zakłada ją, podłącza do aparatu i włącza go, a aparat pompuje powietrze pod zwiększonym ciśnieniem. W trakcie snu pacjent oddycha powietrzem pod zwiększonym ciśnieniem wytwarzanym przez ten aparat, co zapobiega pojawianiu się bezdechów.
Korzyści ze stosowania aparatu odnosi każda grupa pacjentów chorująca na OBS. Przede wszystkim jednak ciężko chorzy pacjenci, którzy mają ponad 30 bezdechów na godzinę snu, czy rekordziści mający 120 bezdechów na godzinę snu, czyli średnio dwa bezdechy na minutę, po zastosowaniu CPAP, zazwyczaj już po pierwszej nocy czują się wyspani, zauważają znaczną poprawę.
Trudniej jest w przypadku pacjentów umiarkowanie ciężko chorych, którzy nie mają tak nasilonych objawów i tym samym subiektywnie nie odczuwają poprawy, a aparat w większym lub mniejszym stopniu przeszkadza im w nocy. Tutaj staramy się pacjentów przekonywać, ustawiać mniejsze ciśnienie na początku leczenia, aby mogli się do niego przyzwyczaić. Istotne jest dobranie odpowiedniej, wygodnej maski, przez którą pacjent będzie mógł swobodnie oddychać. Komfort pacjenta korzystającego z aparatu jest zależny od bardzo indywidualnych cech.
Choć ta grupa pacjentów subiektywnie może nie odczuwać poprawy, nie podlega wątpliwości, że zastosowanie u nich aparatu pozwoli na uniknięcie chorób związanych z OBS i poprawę ich ogólnego stanu zdrowia. Bardzo istotne jest również zapewnienie pacjentowi odpowiedniego wsparcia (zwłaszcza na początku leczenia za pomocą CPAP) przez profesjonalistów medycznych – to bardzo ważny, a często niedoceniany i zapomniany element procesu leczenia choroby przewlekłej, jaką jest OBS.
POPRZEDNI
NASTĘPNY
POWIĄZANE ARTYKUŁY