Nasz organizm dla prawidłowego funkcjonowania potrzebuje zaopatrzenia w niezbędne składniki odżywcze, witaminy i mikroelementy. Jest to szczególnie ważne dla kobiet planujących ciążę, ciężarnych oraz mam karmiących piersią. Ciąża i połóg to też czas, aby zadbać o swoje zdrowie intymne. Prof. dr hab. n. med. Bronisława Pietrzak z I Katedry i Kliniki Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego podpowiada w jaki sposób kobieta w ciąży powinna zadbać o siebie i swoje dziecko.

Jakich składników odżywczych, mikro i makroelementów potrzebuje kobieta, która planuje dziecko?

Kobieta, która planuje ciążę powinna stosować zdrową, różnorodną dietę, tak aby dostarczać organizmowi potrzebnych składników odżywczych. Większość substancji powinna pochodzić ze zdrowych, świeżych pokarmów. Przyszła mama potrzebuje 5 porcji produktów zbożowych, 4 porcje warzyw, 2-3 porcje owoców, 3 porcje nabiału oraz 2 porcje składników wysokobiałkowych i niewielką ilość tłuszczy. Niezależnie od zróżnicowanej, bogatej diety, przyszła mama powinna dodatkowo wesprzeć się suplementacją składników, których w naszym pożywieniu brakuje lub których wraz z pożywieniem trudno dostarczyć w odpowiednich ilościach. Takim sztandarowym przykładem jest kwas foliowy. Powinien on być suplementowany przez kobiety planujące ciąże, a tak naprawdę przez wszystkie kobiety, które nie stosują zabezpieczenia przed ciążą. W okresie przygotowań do ciąży równie istotne są takie składniki jak: witamina D, jod, czy też witaminy z grupy B, o które warto zadbać, by dostarczać je w potrzebnych ilościach.

Jakie są zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie stosowania witamin i makroelementów u kobiet ciężarnych i matek karmiących?

Zarówno w okresie ciąży jak i w okresie karmienia najważniejszych jest 5 składników aktywnych tzw. big five. Jest to kwas foliowy, jod, DHA, witamina D3 i żelazo w określonych przypadkach. W tej chwili uważa się, że jeśli kobieta ma różnorodną, zbilansowaną dietę, suplementacja tymi 5 składnikami w zupełności wystarcza. Należy pamiętać, że dieta ma służyć aktualnym potrzebom budulcowym w ciąży, ale też zapewnić rezerwy do wykorzystania w okresie laktacji. Odpowiednie zapewnienie składników odżywczych wpływa na zdrowie mamy i rozwijającego się w jej łonie płodu, a następnie dziecka karmionego piersią.

Jakie składniki są kluczowe dla prawidłowego rozwoju płodu, czy przyszła mama powinna zadbać o suplementację, aby zmniejszyć ryzyko wad rozwojowych?

Niski poziom folianów u matki, co udowodnione jest naukowo może być czynnikiem ryzyka rozwoju wad u płodu. Zgodnie z zaleceniami, uważa się, że suplementacja kwasem foliowym powinna trwać co najmniej 3 miesiące przed planowaną ciążą, gdyż uzupełniające spożycie kwasu foliowego zwiększa poziom folianów u matki. Obecnie w preparatach, warto zwracać uwagę na dwie formy kwasu foliowego, w tym aktywny L-metylofolian wapnia, który jest szybciej i łatwiej przyswajalny oraz nie wymaga dodatkowych przemian w organizmie i aktywności enzymu reduktazy MTHFR.

O kwasie foliowym dużo kobiet już słyszało, a co to jest DHA? Czy jest potrzebny w ciąży i co należy o nim wiedzieć?

DHA, czyli kwas dokozaheksaenowy należy do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Kwasy omega-3 wchodzą w skład tkanki nerwowej i błon komórkowych osłonek nerwów obwodowych, neurotransmiterów i lipidowych składników siatkówki oka. W ciąży jak i podczas laktacji istotna jest odpowiednia podaż DHA. Kwas ten odpowiada za prawidłowy rozwój mózgu i narządu wzroku płodu oraz niemowląt karmionych piersią. DHA możemy znaleźć w diecie z dużą ilością ryb morskich. Jeżeli przyszła mama nie ma możliwości zjadać wystarczającej ilości takiego pokarmu, to należy DHA dodatkowo suplementować. Zaleca się uzupełnianie ilości DHA w dawce 600mg dziennie. W przypadku, kiedy kobieta nie je ryb, to suplementacja powinna sięgać 1000mg. Są to zalecenia nie tylko naszego Towarzystwa Ginekologów i Położników, ale światowe standardy wyznaczone przez WHO.

Naturalny poród to wyczerpujące wydarzenie dla organizmu mamy, jak zadbać o wsparcie regeneracji i gojenia pochwy i krocza w połogu?

Pierwsze tygodnie po porodzie to czas intensywnej opieki nad noworodkiem, ale warto zadbać wówczas też o swoje zdrowie intymne. Wsparcie w procesie regeneracji i gojenia okolic intymnych jest niezmiernie istotne, by szybko powrócić do normalnego funkcjonowania i w pełni cieszyć się macierzyństwem. Naturalnym budulcem w organizmie jest kwas hialuronowy, który tworzy na błonie śluzowej pochwy zabezpieczającą żelową powłokę, będącą skuteczną barierą ochronną. Powłoka ta stwarza warunki do aktywacji mechanizmów regeneracyjnych. Dodatkowo zapobiega rozwojowi flory patogennej i sprawia, że zostaje przywrócona naturalna wilgotność pochwy.

Utrzymanie właściwego nawilżenia poprzez zastosowanie preparatów z drobnocząsteczkową postacią kwasu hialuronowego łagodzi uczucie suchości pochwy i stanowi wsparcie w procesie regeneracji i gojenia okolic intymnych. Wiele kobiet cierpi na suchość pochwy w okresie karmienia, często trwającego wiele miesięcy. Dolegliwość ta spowodowana jest zmniejszoną produkcją estrogenów, które odpowiedzialne są za produkcję śluzu umożliwiającego odpowiednie nawilżenie nabłonka pochwy. Ważne jest wtedy dbanie o utrzymanie właściwego nawilżenia pochwy, ponieważ śluz wydzielany przez ten narząd zapewnia ochronę przed infekcjami.

Czy w czasie ciąży i po porodzie kobieta powinna stosować jakąś szczególną higienę intymną?

W czasie ciąży należy zapewnić właściwą higienę miejsc intymnych, aby zapobiec rozwojowi flory patogennej i zadbać o barierę ochronną zabezpieczającą skórę okolic intymnych do porodu. Higiena intymna po urodzeniu, powinna polegać na utrzymaniu czystości krocza i odbudowaniu oraz przywróceniu równowagi naturalnego mikrobiomu skóry miejsc intymnych. Produkty używane do higieny intymnej powinny utrzymywać właściwe pH skóry, zawierać substancje regenerujące i antyseptyczne takie jak np. drobnocząsteczkowy kwas hialuronowy oraz oktenidynę.