Ani status społeczny, ani materialny nie korelują w żaden jednoznaczny sposób z ewentualnym wystąpieniem prawdziwej endogennej depresji, czyli samoistnej, nie skorelowanej z czynnikami zewnętrznymi. Należy pamiętać iż depresja pozostaje bardzo „demokratyczna” i dotknąć może każdego.

Dla depresji nie liczy się wiek, płeć, wykształcenie itp. Może dotknąć każdego. Czy jednak istnieją czynniki predysponujące do jej wystąpienia?

Czym innym jest epizod depresyjny w przebiegu prawdziwej endogennej choroby psychicznej (na miarę depresji nawracającej czy choroby dwubiegunowej), a czym innym pojedynczy epizod depresyjny. Z moich i tylko moich obserwacji wynika, że rozpoznanie depresji stawia się nieco zbyt często, niemniej według szacunków WHO do 2030 roku rozpoznanie to ma stać się najczęściej stawianym na świecie. W związku z rozwojem cywilizacyjnym i ciągłym narastaniem poziomu stresu w społeczeństwach krajów rozwiniętych narasta przede wszystkim ilość zaburzeń lękowych, a te niektórzy z lekarzy zbyt pochopnie interpretują jako epizod depresyjny. Nie zmienia to faktu, że zaburzenia lękowe w znaczący sposób odbierają pacjentowi komfort życia, a nie poddane żadnym oddziaływaniom medycznym z dużym prawdopodobieństwem skończą się depresją. Mimo wszystko w przebiegu zaburzeń lękowych pacjent nie jest aż tak intelektualnie, społecznie i rodzinnie zdegradowany jak wtedy, gdy zmaga się z prawdziwym epizodem depresji.

Ani status społeczny, ani materialny nie korelują w żaden jednoznaczny sposób z ewentualnym wystąpieniem prawdziwej endogennej depresji, czyli samoistnej, nie skorelowanej z czynnikami zewnętrznymi. Depresja jako pojedynczy epizod może się pojawić w każdym wieku, ale zrozumiałe iż częściej wystąpi u ludzi starszych. Wiąże się to z obecnością innych chorób sprzyjających depresji w sposób bezpośredni, lub też wskutek niepożądanego działania przyjmowanych przez pacjenta leków. Mimo wszystko należy pamiętać iż depresja pozostaje bardzo „demokratyczna” i dotknąć może każdego.

W jaki sposób objawia się depresja? Czy te objawy są różne w zależności od płci?

W Europie stosujemy system ICD, zgodnie z definicją do rozpoznania depresji przez co najmniej dwa tygodnie musi występować obniżenia nastroju z towarzyszącą utratą zainteresowań i zmianą stylu życia pacjenta. Widoczne także bywa spadek aktywności i wytrzymałości zarówno w sensie intelektualnym jak i fizycznym. Towarzyszy temu spadek sprawności poznawczej, spadek samooceny czy wręcz poczucie winy. Niepokojący bywa zarówno wzrost jak i spadek apetytu oraz zapotrzebowania na sen. Pesymistyczne wizje przyszłości i myśli suicydialne bywają poprzedzone myślami rezygnacyjnymi, kiedy pacjent zaczyna dochodzić do wniosku że w zasadzie całe Jego życie i przyszłość są niewiele warte.

Błędem jest klasyfikowanie depresji jako męskiej i kobiecej. Jest jedna definicja i objawy, chociaż różnie mogą być eksponowane. Oficjalnie więcej kobiet choruje na depresję, podczas gdy mężczyźni zdecydowanie częściej popełniają samobójstwa. Może za tym stać nieujawniona przez mężczyzn depresja, bo to raczej role społeczne będą wpływać na to kiedy trafią do lekarza po właściwe rozpoznanie.

Ostatnio dużo mówi się u depresji u osób 20+ (rozpoczynających pracę czy studia), ale też u osób z wypaleniem zawodowym. Jak dużą skalę problemu stanowią te grupy osób i czy można temu przeciwdziałać?

Osoby młode, rozpoczynające studia czy pracę poddawane są silnej presji co na pewno staje się czynnikiem wyzwalającym lęk, dyskomfort. Podobnie dzieje się w przypadku wypalenia zawodowego, ale nadal mówimy o zaburzeniach lękowych a nie depresyjnych. Do rozwoju zaburzeń depresyjnych dojdzie w przypadku długotrwałego oddziaływania czynników wyzwalających lęk i dyskomfort. Trudno jest jednoznacznie ocenić jak wiele osób zmaga się z tego typu zaburzeniami, ale niewątpliwie wszelkie sposoby poprawiania komfortu w pracy czy na uczelni dadzą efekt pozytywny. 

Co można zrobić, jeśli osoba chora na depresję nie pozwala sobie pomóc? Jaka w tym aspekcie jest rola osób bliskich, a jaka personelu medycznego?

Bliscy z reguły zauważają zmiany w zachowaniu pacjenta, ale nie zawsze są w stanie wpłynąć na jego decyzje i skutecznie przekonać do kontaktu z lekarzem. W skrajnych sytuacjach rola bliskich jednak się kończy, a zaczyna rola personelu medycznego. Dzieje się tak wówczas gdy pacjent z depresją trafia do szpitala, w określonych sytuacjach nawet wbrew swojej woli.

Czy lekarze innych specjalności aniżeli psychiatria mogą zdiagnozować depresję?

Diagnozę depresji może postawić każdy lekarz, podobnie jak psychiatra może zdiagnozować nadciśnienie czy niewydolność krążenia. Mimo wszystko diagnoza depresji postawiona przez kardiologa czy lekarza rodzinnego powinna wiązać się z dalszym postępowaniem: skierowaniem pacjenta do psychiatry lub też do szpitala psychiatrycznego. W lecznictwie specjalistycznym diagnoza ta zostanie oczywiście poddana weryfikacji.

Jak powinien wyglądać proces terapeutyczny? Jak długo powinno trwać leczenie?

Znowu wróćmy do charakteru jaki ma epizod depresyjny jeśli pojedynczy, to po wdrożeniu leczenia farmakologicznego i późniejszym objęciu pacjenta opieką psychologiczną możemy podjąć próbę odstawienia farmakoterapii mniej więcej po 4 do 6 miesiącach od całkowitego wycofania objawów. Sam preferuję do odstawiania leków końcowe miesiące wiosny lub początek lata. Jesteśmy wtedy w naturalny sposób w lepszym nastroju, jest więcej światła, zieleni, wszystko kwitnie… Pamiętajmy jednak że odstawianie leków musi także odbywać się pod kontrolą lekarza.

W przypadku chorób endogennych leczenie trwa całe życie i sprowadza się do ustalenia pewnego długotrwałego wzorca terapii, a w tym nie różni się w żaden sposób od leczenia innych chorób przewlekłych.

POPRZEDNI