Szacuje się, że obecnie na depresję w Polsce choruje nawet 1,5 mln osób. Rozpoznaje się ją coraz częściej u pacjentów w podeszłym wieku, w przebiegu innych schorzeń przewlekłych, depresja współistnieje często z objawami choroby otępiennej czy zaburzeniami poznawczymi.

Depresja bardzo często towarzyszy schorzeniom neurologicznym m.in. takim jak udar mózgu, stwardnienie rozsiane czy parkinson, jaka jest rola lekarza, aby rozpoznać depresję u pacjenta neurologicznego?

Zdrowie psychiczne to ważny temat, szczególnie w aspekcie rekonwalescencji i odzyskiwania funkcji neurologicznych, w schorzeniach, w których dochodzi do poważnego i nieodwracalnego uszkodzenia mózgu. Takie schorzenia dziś są niestety bardzo powszechne, jednym z nich jest np. udar niedokrwienny mózgu. Wystąpienie udaru mózgu, to nie tylko zmiany w jego strukturze, ale także zmiany w codziennym życiu chorego – zmienia się sytuacja zawodowa, rodzinna, społeczna chorego, co może także stać się czynnikiem wywołującym zaburzenia depresyjne. W takiej sytuacji mamy zatem dwa aspekty mogące odpowiadać za występowanie depresji: zaburzenia strukturalne mózgu i dysfunkcja wybranych okolic, które mogą mieć udział w wywołaniu objawów depresji, jak i świadomość pacjenta co do jego sytuacji zdrowotnej i poczucie choroby. Specjalista diagnozując takiego pacjenta i rozpoczynając leczenie neurologiczne, już na wstępie powinien założyć, że wspomniane zaburzenia depresyjne mogą się u chorego pojawić. Pacjent zatem powinien zostać objęty obserwacją lekarza, tak aby jak najszybciej zdiagnozować zaburzenia depresyjne. Wczesne postawienie diagnozy to możliwość wprowadzenia skutecznego postępowania terapeutycznego, którego jednym z elementów jest farmakoterapia.

Jak wówczas wygląda proces terapeutyczny takiego pacjenta?

Na postępowanie terapeutyczne składają się trzy elementy. Pierwszym elementem jest psychoterapia. Drugim zachowanie otoczenia i najbliższych. Rodzina pacjenta, zdając sobie sprawę z problemu chorego, powinna angażować go w codzienne czynności, tak aby chory czuł się potrzebny. Bardzo ważne jest to, aby nie izolować pacjenta z życia codziennego, zawodowego czy społecznego, tylko z uwagi na fakt, że jest on chory. Kiedy choremu zabiera się jego dotychczasową codzienność, ogranicza kontakt z ludźmi pogarsza się jego stan psychiczny. Trzecim elementem terapii pozostaje leczenie farmakologiczne.

W chorobach neurologicznych często dochodzi do zaburzeń funkcji poznawczych, jakie miejsce w przypadku ich wystąpienia zajmuje sertralina?

Zaburzenia poznawcze są rzeczywiście częstym powodem zgłaszania się pacjentów neurologicznych do lekarzy. Zaburzenia poznawcze to typowe objawy demencji związane najczęściej z zaburzeniami pamięci, myślenia, orientacji, rozumienia, liczenia czy posługiwania się mową. W takich chorobach niezwykle użyteczne są leki wspomagające transmisję mózgową, takim lekiem jest właśnie wspomniana sertralina. Leki te mogą wspomagać transmisję serotoninergiczną, a więc ważny przekaźnik zawiadujący naszymi emocjami. Dzięki ich zastosowaniu można uzyskać dwa uzupełniające się efekty terapii farmakologicznej: leczenie depresji w celu poprawy funkcji poznawczych oraz poprawę funkcji poznawczych w celu ograniczenia objawów depresji.

Czy depresja to choroba, w której liczy się czas? Jak istotne jest szybkie postawienie diagnozy?

Szybkość rozpoznania decyduje o skuteczności zastosowanego leczenia. Im mniej nasilone objawy choroby występują u pacjenta w momencie rozpoczęcia terapii, tym większe prawdopodobieństwo, że zastosowane leczenie zadziała szybciej. W depresji niezwykle istotne jest także, że pełną poprawę stanu psychicznego chorego osiąga się dopiero między drugim, a trzecim miesiącem od początku zastosowania leczenia.

Jakie konsekwencje dla pacjenta może przynieść późne rozpoznanie choroby?

Późne rozpoznanie depresji skutkuje przede wszystkim dużym dyskomfortem psychicznym dla pacjenta. Kolejne ryzyko, które niesie za sobą późne rozpoznanie, to prawdopodobieństwo lekooporności choroby. W takiej postaci depresji może dochodzić nawet do takiej sytuacji, że zastosowanie kilku kolejnych schematów terapeutycznych nie przyniesie oczekiwanej poprawy. Problem późnego rozpoznania depresji, analogicznie jak w innych ciężkich chorobach przewlekłych, takich jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy choroby nowotworowe, zwiększa ryzyko występowania trudności terapeutycznych, powikłań choroby, a także śmierci pacjenta. Powikłania, które mogą wystąpić u pacjenta, to cukrzyca, kolejny epizod udaru mózgu czy alkoholizm. Także rokowanie, dotyczące szybkiego osiągnięcia znaczącej poprawy zdrowia psychicznego jest mniej optymistyczne.

W chorobach psychicznych często dochodzi do zaburzeń funkcji poznawczych, jakie miejsce w przypadku ich wystąpienia zajmuje sertralina?

W dużej grupie pacjentów cierpiących na depresję dochodzi do zaburzeń pamięci świeżej i zaburzeń koncentracji. Wszystkie leki przeciwdepresyjne niwelując globalnie objawy depresji i nasilenie jej objawów, poprawiają funkcjonowanie poznawcze chorych. Istnieje jednak, pewna grupa leków, która jest bezpośrednio dedykowana dla pacjentów, u których zaburzenia poznawcze są dominującymi objawami. Zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego, cząsteczką którą stosujemy powszechnie w tej grupie chorych jest właśnie sertralina, która jest lekiem bezpiecznym, dobrze tolerowanym przez pacjentów, rzadko wchodzi także w interakcje z innymi lekami.

Co można zrobić, jeśli osoba chora na depresję nie pozwala sobie pomóc? Jaka w tym aspekcie jest rola osób bliskich, a jaka personelu medycznego?

Podobnie jak w innych dziedzinach medycyny tak i w depresji, pacjent często jest niechętny do podjęcia leczenia lub z jakichś przyczyn obawia się wdrożenia farmakoterapii. W takiej sytuacji wsparcie rodziny i najbliższych powinno polegać na rzetelnej rozmowie, w której wytłumaczone zostanie choremu, że podjęcie leczenia farmakologicznego jest ważne i niezbędne do osiągnięcia poprawy stanu psychicznego. Ponadto chory musi wiedzieć, że leki przeciwdepresyjne nie uzależniają, a ich stosowanie w depresji poprzez redukcję nasilenia jej objawów, u pacjenta z innymi chorobami współistniejącymi, może przyczynić się do polepszenia efektów leczenia chorób współistniejących. Rolą lekarza, szczególnie jeśli pacjent nie jest chętny do podjęcia terapii, jest także wytłumaczenie na czym polega proces leczenia i jakie jest jego bezpieczeństwo. Chory musi wiedzieć, że leczenie przeciwdepresyjne jest bezpieczne, skuteczne i nie powoduje żadnych wczesnych, jak i odległych negatywnych skutków, które mogłyby zmieniać jego jakość życia.

POPRZEDNI