Wiedza na temat konieczności zabezpieczenia płodności u pacjentów onkologicznych wciąż jest niewystarczająca zarówno wśród chorych, jak i lekarzy. Nie ma również procedur oraz refundacji, które mogłyby wspierać tę formę opieki.

W jakiej rzeczywistości funkcjonujemy, skoro powstała Onkopłodność? 

Pacjent rozpoczynający leczenie onkologiczne jest informowany – najczęściej w formie dokumentu, pod którym musi się podpisać, że leczenie (np. chemioterapia/radioterapia/przeszczep szpiku) mogą powodować całkowitą niepłodność. Niestety niewielu lekarzy dodaje, że tę płodność można zabezpieczyć i warto zrobić to jak najszybciej. Młoda osoba będąca w szoku spowodowanym diagnozą, w lęku o własne zdrowie i życie nie zastanawia się nad tym, co potem, ślepo podąża za medycznymi wskazówkami. Tymczasem rozwój medycyny i coraz większa świadomość społeczna w zakresie profilaktyki sprawiają, że nowotwory to choroby często w 100% uleczalne. To choroby, po których jest życie i po których młodzi ludzie chcą być rodzicami. Korzystając z doświadczeń własnych, jak i naszych podopiecznych stwierdziliśmy, że zabezpieczanie płodności u chorych na raka to kolejny temat, którego nie możemy pozostawić bez opieki, że musimy zrobić wszystko, aby zdrowi dziś ludzie, rodzice dzieci, które być może zachorują, dowiedzieli się, że przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego warto jest porozmawiać z lekarzem na temat metod zabezpieczania płodności, po to, żeby choroba nie odbierała marzeń o stworzeniu rodziny.

Czym właściwie jest onkopłodność?

Onkopłodność to słowo oznaczające zabezpieczanie płodności przed leczeniem onkologicznym. Stworzyliśmy je, ponieważ angielskie oncofertility, które początkowo chcieliśmy wykorzystać i które funkcjonuje w świecie medycznym, jest pojęciem nieco szerszym, bardziej ogólnym – określeniem subdyscypliny naukowej, badań nad zachowaniem płodności u chorych. Nie było więc odpowiednie, wystarczające. Potrzebowaliśmy nowego wyrazu, który pacjenci zrozumieją i który nazwie tę część oncofertility, która bezpośrednio ich dotyczy, na którą mają oni wpływ.

Jakie możliwości zabezpieczania płodności mają dziś pacjenci w Polsce?

Jeżeli mówimy o mężczyznach, to metodą zabezpieczenia ich płodności jest mrożenie nasienia. W przypadku bardzo młodych mężczyzn takie nasienie można pobrać bezpośrednio z jąder. W przypadku kobiet mamy kilka opcji do wyboru. Najpopularniejszą metodą jest pobranie i mrożenie oocytów, ponadto kobiety mogą skorzystać z pobrania i mrożenia tkanki jajnika oraz, jeżeli są w stałych związkach, z podejścia do procedury in vitro i zamrożenia zarodków. Dziś w naszym kraju żadna z metod zabezpieczania płodności nie jest refundowana, zatem pacjenci jeżeli chcą przejść procedury, muszą finansować je z własnych środków.

Czym jest program Onkopłodność, jakie są jego cele?

Onkopłodność jest odpowiedzią na zapotrzebowanie zgłoszone nam przez pacjentów onkologicznych w wieku rozrodczym. W ramach programu prowadzimy działania edukacyjne – uświadamiamy społeczeństwo, że posiadanie własnych dzieci po leczeniu nowotworów jest możliwe, ale również organizujemy bezpłatne konsultacje lekarskie w zakresie doboru metod zabezpieczenia płodności i pomagamy zebrać środki finansowe niezbędne do przejścia odpowiednich procedur.

W jaki sposób ma działać Onkopłodność? 

Podstawą bezpośredniej pomocy pacjentom jest umożliwienie bezpłatnych konsultacji lekarskich, podczas których osoby potrzebujące wsparcia w zabezpieczeniu płodności dowiedzą się w jaki sposób i kiedy mogą to zrobić. Niezwykle ważną częścią programu jest także stworzenie możliwości szybkiego otwarcia zbiórki finansowej na ten cel. Ponadto cały czas rozwijamy program merytorycznie, współpracujemy z ekspertami, organizujemy webinary dla pacjentów, planujemy konferencje. Oprócz działań własnych wspieramy z całych sił inne organizacje, które angażują się w temat, np. w ramach inicjatywy #mamrakachcedziecko Polska Liga Walki z Rakiem uruchomiła infolinię dla pacjentów, której numer umieszczamy na naszej stronie onkoplodnosc.pl i zachęcamy wszystkie osoby zainteresowane tematem do kontaktu ze specjalistami właśnie tą ścieżką.

Czy Onkopłodność zostanie w rękach organizacji pacjenckich, czy są może już plany, by przekazać ją odpowiednim podmiotom, które mogłyby stworzyć standardy lub rekomendacje dotyczące informowania pacjenta onkologicznego o wpływie leczenia na płodność oraz możliwościach zabezpieczania tej płodności?

Staramy się aby wszystkie procedury dotyczące zabezpieczenia płodności weszły do katalogu świadczeń refundowanych, to na pewno spowodowałoby, że stałyby się one bardziej dostępne dla pacjentów. Uważam jednak, że zmiana świadomości społecznej w tym zakresie jest i będzie w rękach organizacji pacjenckich, bo tylko osoby poinformowane o możliwości zabezpieczenia płodności przed rozpoczęciem swojego leczenia onkologicznego są w stanie wyegzekwować od swoich lekarzy dostęp do odpowiednich  informacji i działań w tym zakresie.

Czy onkopłodność powinna stać się wątkiem tak codziennym i neutralnym jak noszenie odblasków i stosowanie nakrycia głowy w upalne dni, czy powinna zostać w gabinetach lekarskich?  

Myślę, że wiedza dotycząca onkopłodności powinna się stać powszechna jak wiedza dotycząca antykoncepcji. To nie jest temat, który będzie dotyczył nas wszystkich, ale warto żebyśmy wszyscy mieli wiedzę w jego zakresie i nie bali się dochodzić własnych praw w razie potrzeby.

Czy żebyśmy byli świadomi, jak ważne jest zabezpieczanie płodności w leczeniu raka, powinniśmy przenosić onkopłodność do lifestyle`u?

Nie sądzę, żeby kiedykolwiek temat onkopłodności stał się tematem lifestyleowym, ale chciałabym żebyśmy nie odczuwali w związku z nim żadnego tabu. Coraz więcej mówi się o prawach kobiet po poronieniu i choć porównanie może wydawać się drastyczne, to ze świadomością dotyczącą onkopłodności jest podobnie, po prostu dobrze jest wiedzieć i oby ta wiedza nigdy się nam nie przydała.

POPRZEDNI