Hiperurykemia może dotknąć każdego, stanowiąc jednocześnie zagrożenie dla jego zdrowia. Dlaczego wysoki poziom kwasu moczowego w surowicy krwi jest niebezpieczny? Jak sobie radzić, gdy wyniki nie są prawidłowe? Warto to wiedzieć.

Czym jest hiperurykemia i czy stanowi zagrożenie dla zdrowia człowieka?

Hiperurykemia to podwyższone stężenie poziomu kwasu moczowego. Dostarczamy go sobie wraz z dietą, ale jest on także metabolitem kwasów nukleinowych i powstaje w organizmie.

Przez wiele lat opinie o roli kwasu moczowego i jego potencjalnej szkodliwości ewaluowały. W latach 80.-90. ubiegłego wieku rozważano jego działanie ochronne na miażdżycę. Obecnie wiemy, że kwas moczowy nie chroni układu krążenia, w tym – ścian tętnic. Natomiast jego wysokie stężenie może być powodem wystąpienia dny moczanowej. Jest to obecnie najpoważniejsze zagrożenie dla zdrowia, związane z nadmiarem kwasu moczowego.
Dna moczanowa to innymi słowy zapalenie stawów wywołane przez odkładanie się kryształków moczanu sodu, czyli soli kwasu moczowego. Zapalenie stawów objawia się obrzękiem, zaczerwienieniem, bólem stawu, a w bardzo zaawansowanych stanach może nawet doprowadzić do destrukcji stawu.

Pacjentów z wysokim stężeniem kwasu moczowego, u których wystąpiła już dna moczanowa, obowiązuje zmiana stylu życia – przede wszystkim wprowadzenie odpowiedniej diety oraz aktywności fizycznej. Stosuje się też leki, które obniżają stężenie kwasu moczowego.

Czy istnieją jakieś sygnały, które mogą wskazywać na podwyższone stężenie kwasu moczowego? W jakich sytuacjach należy ocenić jego poziom?

Podwyższone stężenie kwasu moczowego nie daje żadnych objawów. Dlatego bada się je u osób, u których ocena specjalisty wskazuje, że to stężenie może być podwyższone. Dotyczy to osób z nadciśnieniem tętniczym, otyłością, niewydolnością nerek, prowadzących niezdrowy, siedzący tryb życia.

Jakie choroby towarzyszące – i dlaczego – są wskazaniem do szczególnie regularnego badania poziomu kwasu moczowego?

Stężenie kwasu moczowego należy badać bezwzględnie u osób, które mają jakiekolwiek dolegliwości stawowe. Sprawdzamy je także w przypadkach, w których spodziewamy się większego prawdopodobieństwa wystąpienia hiperurykemii. Są to pacjenci z niewydolnością nerek, otyłością, nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami metabolicznymi (cukrzyca). W nadciśnieniu tętniczym badanie stężenia kwasu moczowego należą do tzw. badań podstawowych.

Od pewnego czasu wiadomo, że hiperurykemia to czynnik ryzyka chorób układu krążenia. Jaki jest związek między hiperurykemią a chorobami sercowo-naczyniowymi?

Jego nadmiar powoduje zwiększone ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, a więc udaru mózgu, zawału i niewydolności serca, zaburzeń rytmu, a nawet śmierci.

Z części badań wynika, że farmakologiczne obniżanie poziomu kwasu moczowego może wpływać na obniżenie ciśnienia tętniczego. Duża metaanaliza wykazała, że przy intensywnym leczeniu, którego celem jest obniżenie stężenia kwasu moczowego, można się spodziewać spadku ciśnienia tętniczego przeciętnie o 2-2,5 mm Hg.

Z pewnością znaczenie ma modyfikacja stylu życia, choćby zmiana diety powodującej podwyższenie stężenia kwasu moczowego. Jeśli chorzy zmieniają dietę, jednocześnie zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Podobnie dzieje się, gdy zwiększają aktywność fizyczną. Należy także podkreślić, że leczenie farmakologiczne zmniejsza ryzyko wystąpienia epizodów dny moczanowej.

Czy można na własną rękę próbować obniżyć stężenie kwasu moczowego, czy też należy zgłosić się do lekarza? Jak leczy się hiperurykemię?

Zawsze, jeżeli wynik jest nieprawidłowy, obowiązkowo należy udać się do lekarza. W zależności od przypadku, specjalista może zalecić zdrowy styl życia – odpowiednią dietę, aktywność fizyczną, zmniejszenie masy ciała, a także – intensyfikację leczenia chorób współistniejących, takich jak nadciśnienie tętnicze, czy cukrzyca. Trzeba również zadbać o dobrą kontrolę ciśnienia, poziomu glukozy i lipidów. Lekarz oceni też funkcję nerek i wskaże odpowiednie postępowanie w przypadku ich niewydolności. Podobnie postąpi, gdy stwierdzi otyłość, zwłaszcza brzuszną. Odpowiednie postępowanie należy wdrożyć również w przypadku występowania powikłań wymienionych chorób, np. niewydolności serca, choroby wieńcowej, Jeżeli specjalista uzna, że ryzyko wystąpienia dny moczanowej jest bardzo duże albo stwierdzi obecność dny moczanowej, najpewniej zaleci farmakoterapię obniżającą stężenie kwasu moczowego. Należy też pamiętać, że leczenie farmakologiczne zawsze powinno odbywać się pod nadzorem lekarza.

POPRZEDNI