W dławicy piersiowej, niezmiernie ważne jest regularne stosowanie leków, nieprzerywanie terapii. Warto podkreślić, że nie wolno zaprzestawać stosowania leków, kiedy następuje poprawa. Jest ona konsekwencją ich przyjmowania, więc tym bardziej należy być zmotywowanym do regularnego stosowania leków, które okazały się skuteczne.

Co takiego kryje się pod tajemniczym pojęciem „dławica piersiowa”?

Dławica piersiowa to choroba, której objawy spowodowane są niedokrwieniem mięśnia sercowego. Częstą przyczyną niedokrwienia jest miażdżyca tętnicy wieńcowej, powodująca jej zwężenie. Zdarza się jednak, i to nierzadko, że uszkodzone są najmniejsze tętniczki w sercu oraz kapilary. Taki stan również może być przyczyną niedokrwienia mięśnia sercowego. Trzecim mechanizmem jest nadmierny skurcz tętnicy, spowodowany uszkodzeniem śródbłonka tętnicy, co także upośledza przepływ krwi. Śródbłonek jest warstwą komórek, które wyścielają od wewnątrz naczynia krwionośne.

Ile osób choruje na dławicę piersiową w Polsce, w Europie, na świecie?

Uważa się, że na tę chorobę cierpi w Polsce ok. 2 mln ludzi, a na świecie aż 100 mln. Głównie są to osoby w wieku średnim i starszym. Zakłada się, że te liczby będą rosły przede wszystkim w związku ze starzeniem się społeczeństwa, epidemią otyłości i, paradoksalnie, coraz lepszym leczeniem pacjentów z zawałem serca, dzięki czemu wydłuża się życie osób cierpiących na chorobę wieńcową. Niezmiennie problemem pozostaje palenie papierosów.

W jaki sposób rozpoznać, że to dławica? Co powinno nas zaniepokoić?

Objawy mogące wskazywać na dławicę, to m.in. duszność i nadmierna potliwość po wysiłku, uczucie ciężkości, zmęczenie i osłabienie, ucisk, ciężar, dławienie, odczucie pieczenia oraz ból zamostkowy zlokalizowany w okolicach mostka, promieniujący zwykle do lewej strony ciała w kierunku szyi, żuchwy, lewego barku lub ramienia, do nadbrzusza oraz do okolicy międzyłopatkowej. Towarzyszą mu najczęściej: kołatanie serca, brak tchu i niepokój. Może on trwać od kilku do kilkunastu minut, a czasami nawet dłużej. Jego intensywność nie zmienia się wraz ze zmianą pozycji ciała czy fazy cyklu oddechowego.

Warto podkreślić, że większość pacjentów doświadcza atypowej postaci dławicy piersiowej, którą trudniej wykryć, więc często pozostaje niezdiagnozowana przez lekarzy, a objawy są błędnie interpretowane przez chorych.

Kiedy powinniśmy skontaktować się z lekarzem?

Z lekarzem należy się skontaktować niezwłocznie, zawsze jeśli po raz pierwszy wystąpi ból w klatce piersiowej, w szczególności, jeśli nie ustępuje. Trzeba się udać do lekarza także wtedy, gdy pojawił się ból o charakterze wcześniej nam znanym, ale stał się silniejszy albo częściej się pojawia. Podobnie, jeśli mamy wrażenie, że leki, które do tej pory stosowaliśmy, przestały działać albo nie są wystarczająco skuteczne.

W jaki sposób diagnozuje się dławicę?

Po pierwsze, zawsze poza dokładnym wywiadem i badaniem pacjenta, lekarz mierzy ciśnienie tętnicze, wykonywane też jest EKG i często USG serca, czyli badanie echokardiograficzne. W części przypadków wykonuje się test wysiłkowy, scyntygrafię mięśnia sercowego lub czasem bardziej zaawansowane badania, takie jak tomografia komputerowa, która jest nazywana wirtualną koronarografią. Wirtualną dlatego, że pozwala ocenić stan naczyń wieńcowych bez zabiegu – lekarze oglądają na monitorze zrekonstruowany przez komputer obraz tętnic wieńcowych. W wielu przypadkach trzeba wykonać badanie inwazyjne, czyli koronarografię, w której dokładniej uwidacznia się zwężenia w naczyniach wieńcowych. Sytuacja jest skomplikowana, bo u części pacjentów istotnych zwężeń w naczyniach wieńcowych może nie być, mimo że cierpią na dławicę piersiową. Jak wspomniałem w tych przypadkach inne mechanizmy doprowadzają do niedokrwienia serca.

Jak wygląda leczenie pacjentów ze zdiagnozowaną dławicą piersiową?

Mamy dwa cele leczenia: zapobieganie incydentom sercowo-naczyniowym oraz łagodzenie objawów dławicy powodowanych niedokrwieniem mięśnia sercowego.

Jakie grupy leków prewencyjnych oraz objawowych stosuje się w leczeniu dławicy?

W ramach profilaktyki postępu miażdżycy i powikłań sercowo-naczyniowych stosujemy leki przeciwpłytkowe, przeciwzakrzepowe hipolipemizujące, obniżające ciśnienie tętnicze, regulujące częstość akcji serca, poprawiające funkcje śródbłonka. Osobną grupą leków poprawiających rokowanie pacjentów i zapobiegających wystąpieniu incydentów sercowo-naczyniowych są leki przeciwcukrzycowe. Natomiast wśród leków, które zmniejszają częstość występowania objawów dławicy albo w ogóle pozwalają się od nich uwolnić, są leki z grupy beta-adrenolityków, czyli tzw. beta-blokerów, z grupy antagonistów wapnia, czyli blokerów kanału wapniowego, oraz te, które poprawiają metabolizm mięśnia sercowego, czyli wykorzystanie przez niego tlenu. Sztandarowym przykładem takiego leku jest trimetazydyna.

Przypomnę, że w momencie wystąpienia objawów stosuje się też leki działające doraźnie. Natomiast pozostałe leki, w tym te które zmniejszają postęp miażdżycy, obniżają ciśnienie tętnicze i poprawiają metabolizm mięśnia sercowego, powinny być przyjmowane przewlekle. Codziennie, regularnie, bo tylko wtedy są skuteczne.

Jakie znaczenie ma optymalna farmakoterapia?

Optymalna farmokoterapia pozwala na zmniejszenie ryzyka wystąpienia zawału serca, udaru mózgu, wydłużenie życia, zwiększenie wydolności fizycznej chorego, zmniejszenie ryzyka wystąpienia depresji. I co nie mniej ważne ustąpienie objawów. Korzyści wynikających z przemyślanej, dobrze dobranej farmakoterapii jest bardzo dużo.

A co w sytuacji, gdy farmakoterapia nie wystarcza?

W niektórych przypadkach, gdy stwierdzamy blaszki miażdżycowe w tętnicach wieńcowych, możemy założyć stent, wykonać operację pomostowania aortalno-wieńcowego, czyli „by-passy”. W innych przypadkach pozostaje stosowanie zdrowego stylu życia i przyjmowanie zaleconych przez lekarza leków.

Jak wielu chorych żyje z niezdiagnozowaną dławicą piersiową?

Ocenia się, że znacznie więcej niż połowa chorych, nawet 2/3. Tylko około 1/3 pacjentów z dławicą ma chorobę prawidłowo zdiagnozowaną. W pozostałych przypadkach, właśnie dlatego, że objawy dławicy piersiowej nie zawsze są typowe, choroba pozostaje niezdiagnozowana. Pacjenci zgłaszają się wtedy do najróżniejszych specjalistów, przyjmują różne leki, które nie są skuteczne. W przypadku dolegliwości w klatce piersiowej, zawsze należy zwrócić się do kardiologa.

Do jakich innych poważnych schorzeń może doprowadzić nieleczona dławica?

Pacjenci z dławicą mają zwiększone ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu, niewydolności serca, depresji. Poza tym dławica znacząco obniża jakość życia, zwiększa absencję chorobową, chorzy na dławicę często przebywają na zwolnieniach lekarskich, często przechodzą na rentę. Powodów, dla których warto zdiagnozować i skutecznie leczyć dławicę piersiową jest bardzo dużo.

Jak istotna jest świadomość chorego w kontekście regularności
w przyjmowaniu leków?

Generalnie jest tak, że połowa pacjentów z chorobami przewlekłymi nie przyjmuje regularnie leków. Tymczasem w leczeniu nadciśnienia tętniczego, hipercholesterolemii, cukrzycy i w szczególności choroby wieńcowej, w tym dławicy piersiowej, niezmiernie ważne jest regularne stosowanie leków, nieprzerywanie terapii. Warto podkreślić, że nie wolno zaprzestawać stosowania leków, kiedy następuje poprawa. Jest ona konsekwencją ich przyjmowania, więc tym bardziej należy być zmotywowanym do regularnego stosowania leków, które okazały się skuteczne. A jeśli poprawy nie ma, to trzeba się zwrócić do lekarza, bo być może należy zmodyfikować leczenie. Optymalizacja terapii w takich przypadkach to podstawa.

POPRZEDNI